GELENEK

Haftalar anlamına gelen "Şavuot", Pesah Bayramı´ nın ikinci gecesinden itibaren tam 7 hafta sonra kutlanır. Şavuot, çiftçilerin ekinlerini devşirdikleri günlerin de başlangıcıdır. Bu bayramın en önemli özelliği ise, aynı tarihte Mısır çıkışından 7 hafta sonra, Tanrı´nın Sina dağında, İsrailoğulları´na Kutsal Tora´yı (Tevrat) verdiği günün bayramı olmasıdır. Şavuot, Yahudi dininin üç önemli Hac günlerinden bir tanesidir (Şaloş Regalim).Şavuot bayramı nasıl kutlanır?

-Leil Tikkun: Tora’nın verilişinin başlangıç noktası olan Şavuot akşamı, evlerde bayram yemeği yendikten sonra, sinagoglara gidilip “Maariv” duası edilir. İlerleyen saatlerde “Tikkun” adlı Kabalistik metinler okunur ve tartışılır.

-Şavuot’un ikinci günü sinagoglarda, Tevrat’ın içeriğinde bulunan “Rut” kitabı okunur.

-Şavuot bayramında geleneksel olarak, süt ürünlerinden hazırlanmış yiyecekler tüketilir.

-Ekinleri devşirme bayramı olarak da kabul edildiğinden, bu bayramda sinagoglar beyaz renkli çiçeklerle bezenir.

İbrani takvimine göre 7 Sivan, Miladi takvime göre ise bu sene 8 Haziran akşamı başlayan Şavuot bayramı, 9-10 Haziran günlerinde kutlandı.

Tikkun Leil Şavuot (Tikkun)

Şavuot’un ilk akşamı gökyüzünde yıldızların belirmesiyle birlikte, sinagoglara giden Yahudi dini inançlıları “Maariv” duasını ettikten sonra, ilerleyen saatlerde, Yahudi mistiklerinin dinî metinlerini okuyarak “tikkun” yaparlar. Bu metinler genellikle 17. yüzyılda, İsrail’in Safed kentinde yaşamış olan büyük Kabala bilginlerinin kaleme aldıkları İbranice dinî metinlerdir. Tikkun gecesi bu metinlerin sinagogda okunup açıklanmasındaki amaç kişinin, kendi iç dünyasına ve maneviyatına girerek, “tamir” (tikkun) yapmasına ve iyileştirmesine olanak vermektir.

Şavuot’da neden Rut’un hikâyesi okunur?

Geleneklere göre Şavuot’un ikinci günü, sinagoglarda Rut’un hikâyesi okunur. Bu hikâyede, çok tanrılı Moab’lı Rut ve Yahudi kayınvalidesi Naomi’nin yaşamları anlatılır. Eşini ve oğullarını Moab’da kaybeden Naomi, kendi ülkesine dönmeye karar verir. İki Moab’lı gelininden birisi olan Rut, Naomi’den ayrılmaz ve ona, “Sen nereye gidersen ben de oraya gideceğim. Senin Tanrı’n benim Tanrı’mdır. Senin halkın benim halkımdır. Benim yerim senin yanındır” der ve iki kadın Bet-Lehem’e dönerler. Rut oradaki arpa tarlalarında işçi olarak çalışır ve ekin devşirmeye başlar. Birgün tarlaların sahibi Boaz ile tanışır. Boaz aslında kayınvalidesi Naomi’nin yakın akrabasıdır. Naomi, Rut ile Boaz’ın evlenmelerine onay verir. Doğan çocuklarına sevgiyle büyükannelik görevlerini yerine getirir. Bu evlilikten dünyaya gelen üçüncü nesil torun, İsrail Kralı David (David Ameleh) olacaktır.

Rut’un hikâyesinin anlatılmasının nedeni, aynı döneme denk gelen arpa tarlaları ve Rut’un, Tora’yı gönülden kabul ederek bir Yahudi ailesi kurmasıdır. Uzun yıllar sonra, torun Kral David, 70 yaşında iken Şavuot bayramı günü hayata gözlerini yummuştur.

Şavuot bayramında neden sütlü yiyecekler yenir?

Her ne kadar, Şavuot günü sütten imal edilmiş yiyecekleri yeme geleneği varsa da Aşkenaz Yahudileri, içleri peynirli Blinçes, Sefarad Yahudileri ise içleri beyaz peynirle hazırlanan borekas de kezo ile sütlaç tatlısı yerler. Ayrıca Türkiyeli Sefaradlar, tam gül mevsimine denk düştüğünden, bayram için gül reçeli kaynatıp, evlerinde ikram ederler.

Tora’daki bazı cümlelerde - örneğin “Çıkış:3-8” bölümünde, “Onları o diyardan, iyi ve geniş bir diyara, süt ve bal akan diyara götüreceğim” ifadesi yer alır. Ayrıca, kitapta yazdığı üzere, Mısır çıkışından yedi hafta sonra 7 Sivan günü, İsrailoğulları, Sina dağının eteklerinde Musa peygamberin Tora’yı getirmesini beklerlerken, alçakgönüllü bir biçimde süt ürünleri ile karınlarını doyurmuşlardır.

Türkiye Sefaradlarına ait bir başka gelenek ise bayram günü, Tora’yı gelinin safiyetiyle eşdeğer tutup, küçük kızlarını gelin gibi giydirmeleridir.