7 Mart 1998 Los Angeles California doğumlu. Feminizm, marjinalleşme, iklim değişikliğini ele alan çalışmalarıyla siyahi kimliğini öne çıkan bir şair ve aktivist. Özellikle Afrika diasporası konusuna odaklanıyor. Ulusal Gençlik Şairi Ödülü’nü alan Gorman, “Kime Yemek Yetmez” adlı ilk şiirini 2015’te yayınladı.

Amanda Gorman, kendisini en fazla, ABD Başkanı Joe Biden’ın yemin töreninde okuduğu şiiriyle dünyaya tanıttı. 2021’in Ocak ayında gerçekleşen törende, kaleme aldığı şiiri “Tırmandığımız Tepe”, genç kadını bir fenomene dönüştürdü. Şiir bütün dünyadan beğeni topladı ve kısa bir süre sonra da iki kitabı, ‘en çok satanlar’ listesine girdi.


Time Dergisi’nin Şubat 2021 sayısına kapak oldu

Şubat 2021’de Manuel Miranda tarafından, Time Dergisi’ne ait “100 Next”in “Fenomenler” kategorisine uygun görüldü. Gorman aynı dönemde bir eğitimci, bir gazi ve bir hemşireyi anlattığı “Chorus of the Captains” adlı şiiri ile, Super Bowl’da sahne alan ilk şair oldu.

Amanda Gorman ve ikiz kız kardeşi Gabrielle, İngilizce öğretmeni olan annesi Joan Wicks tarafından, televizyon erişiminin sınırlı olduğu bir ortamda büyütüldü. İkiz kardeşi Gabrielle bir aktivist ve film yapımcısıdır.

Amanda, kendi gençliğinden bahsederken, “okumaktan ve yazmaktan hoşlanan ve annesi tarafından teşvik edilen ‘tuhaf bir çocuk’” şeklinde anlatıyor.

Gorman çocukluğunda, işitsel işlem bozukluğu ve konuşma bozukluğundan mustaripti. “R” harfini telaffuz etmekte zorlandığından bu konuda konuşma terapisi aldı.

The Harvard Crimson’dan Elida Koçaryan bununla ilgili şöyle yazacaktı: “Gorman, konuşma engelini bir koltuk değneği olarak görmüyor, daha çok onu bir güç ve bir hediye olarak görüyor ve buna çözüm olarak şiir yazmayı seçti. Kendini ifade etmenin en kolay yolu, kendince şiir yazmaktan geçiyordu...”

Gorman, 2018’de The Harvard Gazette’e verdiği demeçte ise şunları söyleyecekti: “Bunu her zaman bir güç olarak gördüm, çünkü işitsel ve vokal becerilerim açısından bu engelleri yaşadığım için, okuma ve yazma konusunda çok iyi oldum. Bunu genç yaşta fark ettim. Marianne Deborah Williamson, anneme, ‘En derin korkumuz yetersiz olmamız değil, ölçülemeyecek kadar güçlü olmamızdır’ demişti.”

Şarkıları, bir konuşma terapisi olarak kullandı: “Çalışmayı en sevdiğim, Hamilton’un “Aron Burr, Efendim” şarkısıydı çünkü ‘R’lerle doluydu...”

Gorman, Santa Monica’da özel bir okul olan New Roads’da son sınıftayken, Milken Family Foundation Üniversite Bursu’na hak kazandı. Harvard’da sosyoloji okudu ve 2020’de birincilikle mezun oldu.



Pakistanlı aktivist ve geleceğin Nobel Ödülü sahibi Malala Youafzai’den esinlenen Gorman, 2013’te Birleşmiş Milletler Gençlik Delegesi oldu. Ertesi yıl “Los Angeles Gençlik Şairi Ödülü”ne layık görüldü ve gençlik programları geliştirmek üzere Los Angeles County İnsan İlişkileri Komisyonu ile çalıştı. İlk şiir koleksiyonu “The Whom Food is Not Enough”ı 2015’te yayımladı.

Amanda 2016’da Harvard Üniversitesi’ne kaydolurken ikizi Gabrielle de Los Angeles’teki California Üniversitesi’ne girdi ve orada film eğitimi aldı. Gorman Harvard’da iken Nisan 2017’de, beş finalist arasından seçilerek, Ulusal Gençlik Şairi Ödülü’nü alan ilk kişi oldu. Aynı yıl, medya şirketi OZY tarafından 10 üniversite öğrencisine “olağanüstü fikirlerini ve öngörülen yenilikleri takip etme fırsatı” adı altında verilen 10.000 dolarlık OZY Genious para ödülünü kazandı.

2017’de, 2036 yılı için Başkan adayı olmayı planladığını açıkladı. 2018’de “yılın üniversite kadınları”ndan biri olarak seçildiğinde Glamour Dergisi’ne verdiği röportajda şunları söyleyecekti: “Genç bir siyah kadın olarak insanlara nasıl ilham verebileceğimi görmek, siyaset kariyerimde en önemli amaçlarımdan olacak.” Amanda 2019’da, The Root Dergisi tarafından sosyal adalet ve aktivizm, sanat ve kültür, girişim ve kurumsal inovasyon alanlarında üstün başarı gösteren en iyi ve en parlak 25 Afrikalı Amerikalı “genç fütüristler”den biri olarak seçildi. Konusu “bilim, teknoloji ve yeşil yenilik”ti.

Mayıs 2020’de, John Kraisinski’nin ev sahipliğinde Oprah Winfrey ile sanal olarak tanışma fırsatı bulduğu ‘Some Good News’ dizisinin bir bölümünde yer aldı ve COVİD-19 nedeniyle törenlere katılamayanlar için sanal bir açılış konuşması yaptı.

Açılış şiiri ve beğeni
“Tırmandığımız Tepe” adlı şiirini 20 Ocak 2021’de Joe Biden’ın yemin töreninde okudu ve ABD tarihinde bir Başkanlık töreninde okuyan en genç şair oldu. Gorman, The Washington Post kitap eleştirmeni Ron Charles’a şunları söyledi: “Umudum, şiirimin ülkemiz için birlik anını temsil etmesidir.”

Tören günü, CBS This Morning’den sunucu Anthony Mason’la yaptığı röportajda: “Ne zaman bir performans yapsam her zaman kendime öncesinde bir mantra söylüyorum: ‘Ben siyah yazarların kızıyım. Zincirleri kıran ve dünyayı değiştiren özgürlük savaşçılarının soyundan geliyorum, bana öyle diyorlar.’ Kendimi yapılması gereken göreve böyle hazırlıyorum,” şeklinde açıkladı.

Gorman Time Dergisi’nin Şubat 2021 sayısına kapak oldu. Mart 2021’de, evinin yakınında, bir güvenlik görevlisi tarafından ırksal olarak tehdit aldığını söyledi ve ardından şu Tweet’i attı: “Bu, siyahi kızların gerçeği: Bir gün sana ikon deniyor, ertesi gün bir tehdit.” Bir sonraki Tweet’inde şunları yazacaktı: “Evet, ben bir tehdidim: Adaletsizliğe, eşitsizliğe, cehalete bir tehdit. Doğruyu söyleyen ve umutla yürüyen herkes tehlikelidir. Yani bu tehdit gurur verici...”

Eylül 2021’de yer aldığı Estee Lauder markası reklam kampanyası “kızlar ve kadınlar için okuryazarlık” çerçevesinde tasarlandı.


Biden’ın yemin töreninde
Gorman, 2021 ABD Başkanlık yemin töreninde, aralarında Robert Frost ve Maya Angelo’unun da bulunduğu bir avuç şairden biri oldu. Tören sırasında şiirini okurken duruşu ve heyecan verici mesajıyla herkesi bir anda büyüledi. Zarif jestleri ve kelime oyunlarıyla covid-19 Pandemi’sinin kayıplarının yasını tutan ve George Floyd’un 2020’de öldürülmesiyle ve Başkanlık töreninden birkaç hafta önce Capitol ayaklanmasıyla sarsılan bir ülkeye hitap etti. Amerikalıları, yalnızca farklılıkları bir kenara bırakmak ve birleşmek için değil, aynı zamanda ülkenin kurucu ideallerini kurtarmak, üzücü tarihini hesaba katması gereken bir dönüm noktasında olduğunu kabul etmek için bir araya getirdi:

“Amerikalı olmak, bize miras kalan bir gururdan daha fazladır;
Bu, içine ilk adım attığımız geçmiş ve onu nasıl onardığımızdır.”

Kaynaklar:
wikipedia
Official website (https://www.theamandagorman.com/)