Yakın dönem Türkiye tarihinin en değerli tanıklarından Bella Eskenazi’yi 26 Nisan Çarşamba günü kaybettik. Tam bir asırlık ömründe pek çok olaya tanıklık etmiş, azınlıkları doğrudan etkileyen politikalara maruz kalmış, köy enstitülerinin kuruluşuna şahit olmuş ve kapatılana kadar doğrudan destek vermiş, Sabahattin Eyüboğlu’ndan Orhan Veli’ye Sabahattin Ali’den Azra Erhat’a kadar pek çok sanatçıyla ve kültür insanıyla dostluk kurmuş olan Bella Eskenazi son yıllarını yaşadığı Barcelona’da yaşama veda etti.
Bella Eskenazi’nin yaşamına ışık tutan “Bella’nın Öyküsü” belgeselinin yönetmeni Banu Yalkut Breddermann* ile Berken Döner’in, DERGİ’nin Mart 2021 sayısında gerçekleştirdiği söyleşiden:
“Bella’nın büyük ablası Dora ve eniştesi Erol Güney “Türk Rönesansı” olarak adlandırılan dönemin önemli aydınları arasında. Sabahattin Eyüboğlu, Orhan Veli, Sabahattin Ali, Mualla Eyüpoğlu, Necati Cumalı, Melih Cevdet Anday, Cahit Sıtkı Tarancı gibi Türk Edebiyatının ve kültürünün önde gelen kişileri, ablası ve eniştesinden dolayı Bella’nın da çevresini oluşturmuş. Zannedersem Bella onlardan etkilendiği kadar, onlar da Bella’dan etkilenmiş.
Özellikle de Hasanoğlan Köy Enstitüsü deneyimi, Ankara’da içine girdiği ortam, Orhan Veli’ye verdiği ilham, Bella’yı sadece bir İstanbullu olmaktan çıkararak, tüm Türkiye’ye mal etmiş.”
Bella Eskenazi ve Banu Yalkut-Breddermann
"Bu satırları, can dostum Bella Eskenazi’yi kaybetmenin acısıyla kaleme alıyorum.
Orhan Veli’nin ilham kaynağı, Sabahattin Ali’nin yakın arkadaşı, Aşık Veysel’in aile dostu, Hasanoğlan Köy Enstitüsü’nün sevgili öğretmeni Bella Eskenazi’nin 1920’lerden 2023’e, İstanbul’dan Barcelona’ya uzanan yaşam öyküsünü konu alan belgeseli hazırlarken, onunla yakın bir dostluk kurabilme fırsatım olduğu için kendimi mutlu hissediyorum, ayrıcalık kabul ediyorum. Bella’nın sevgili kızı Karen’in konukseverliği ve sıcaklığı sayesinde, onları hem İstanbul’da hem de Barcelona’da sık sık ziyaret edebildim. O günleri hep sevgiyle, muhabbetle hatırlayacağım.
Sevgili Bella’nın, biricik torunu Alba’nın oğlu Rio’yu kucaklayabilmiş olması da en güzel anılarımdan biri. Onu çok özleyeceğim."
Banu Yalkut Breddermann - 26 Nisan 2023
*Banu Yalkut-Breddermann, etnolog, dinler tarihi uzmanı, yazar ve yönetmen. “Kültür Bakanlığı Özel Ödülü”ne layık bulunan, Orhan Veli’nin “Erol Güney’in Kedisi” adlı şiirinden yola çıkarak yaptığı “Yaşamın Sürüklediği Yerde- Erol Güney’in Yaşam Öyküsü” adlı belgeselin ve yakın dönem Türkiye tarihinin önemli tanıklarından Bella Eskenazi’nin hayat hikâyesinden yola çıkarak hazırladığı “Bella’nın Öyküsü” belgeselinin yönetmeni.
