Paris’e giderseniz, ziyaret etmeyi düşündüğünüz müzeler listesine MAHJ’yi (Musée d’art et d’histoire du Judaïsme) de eklemeyi ihmal etmemenizi öneririz. Özellikle bu müzede yer alan sergiler insanı kalbinden vuruyor. Örneğin, 26 Ocak - 23 Temmuz 2023 tarihleri arasında yapılan “You Will Remember Me” (Beni Hatırlayacaksın) adlı sergi. Bu sergide, Mayıs 1943 ile Nisan 1944 arasında Fransa’nın kırsal bir bölgesinde Maison d’Izieu adlı bir konakta koruma altına alındıkları halde bulunup, bir baskında yok edilen ve çok azı kurtulmuş olan 3 ile 16 yaşları arasındaki 105 Yahudi çocuğun sonradan bulunan resimleri ve fotoğrafları yer aldı.
Paris Belediyesi tarafından tahsis edilen ve Marais bölgesindeki en eski ve görkemli binalardan biri olan Hôtel de Saint-Aignan’da 1998’de açılan MAHJ, Fransa’daki iki bin yıllık Yahudi varlığını sunmak, Yahudi halkının sanatına ve tarihine adanmış koleksiyonları, arşivleri ve belgeleri korumak ve Yahudi kültürünün çeşitliliğini gösteren her türlü sanatsal ve eğitici programı düzenlemek gibi amaçlarla kuruldu. Kuruluşundan bu yana da Fransız Kültür Bakanlığı ve Paris Belediyesi tarafından finanse ediliyor.


Hôtel de Saint-Aignan, Ville- Centre Georges Pompidou ve Marais Bölgesi
Müze hakkında ayrıntıya girmeden önce, Ville- Centre Georges Pompidou ve Marais bölgesinden ve müzenin yer aldığı Hotel de Saint-Aignan’ın binasından biraz bahsetmek gerekir. Hôtel de Saint-Aignan (1644-1650) Orta Çağ Paris’inin kuzey eteklerinde inşa edilmiş aristokrat bir malikâne. Marais mahallesini koruma planının bir parçası olarak 1962’de Paris Belediyesi tarafından satın alınan bina, müzeye tahsis edilmeden önce çeşitli kullanımlara sahipti.
18. Yüzyılın sonlarından bu yana, Marais mahallesinin özellikle Rue des Rosiers civarındaki alanı, önce Ren Nehri etrafındaki bölgelerden ve ardından Orta ve Doğu Avrupa’dan gelen büyük bir Yahudi nüfusuna ev sahipliği yapmıştır. Holokost’tan ciddi şekilde etkilenen bu topluluk, dekolonizasyondan sonra Kuzey Afrikalı Yahudilerin gelişiyle kısmen yeniden canlandı. Devrimden sonra bazı katlar eklenerek yenilenen Hôtel de Saint-Aignan, bu göçmenlerin birçoğunun atölyelerini barındırıyordu. Şapka ve kasket yapımcıları, kürkçüler, terziler gibi esnaf burada işlerini yürütebiliyordu. Bugün geleneksel mağaza ve işletmeler, yerlerini moda butiklerine bırakmış bulunuyor. Şimdi bu bölgede sinemalar ve tiyatroların yanı sıra falafel satan lokantalar ile Aşkenazlara ait pastaneler bulunuyor. MAHJ Müzesi, büyük bir değişim geçirmiş olan bu semtte bulunan Centre Georges Pompidou, Musée de la Chasse et de la Nature, Musée Carnavalet, Musée Picasso, Musée Cognacq-Jay, Musée Arts et Métiers, Maison Européenne de la Photographie, Mémorial de la Shoah gibi daha birçok müze ile birlikte Paris’te benzersiz bir kültürel doku oluşturuyor.


Müzenin içi
Hôtel de Saint-Aignan’ın restorasyonu sırasında konağın orijinal iç hacimlerini yeniden oluşturmak amacıyla eski sakinlerin bıraktığı izler yok edildi. Sonradan eklenen asma katlar, odaları ayrı atölyelere ve dairelere ayıran duvarlar kaldırıldı ve cephelerdeki boyanmış tabelalar silindi. Binanın kuzey tarafında sergileme alanları oluşturuldu.
Ayrıca binada 28 iş istasyonu içeren bir medya kütüphanesi ve 198 kişilik bir oditoryum oluşturuldu. Kütüphane ziyaretçilerin, 20.000’den fazla kitaba ve yaklaşık 3.000 görsel-işitsel belgeye ücretsiz erişimini sağlıyor ve her yıl yaklaşık 700 eserle zenginleştiriliyor. Kütüphaneyi yılda yaklaşık 2.500 kişi ziyaret ediyor. Müzenin sergi programıyla bağlantılı olarak, kütüphanede nadir belgeler sergileniyor. Ayrıca her yıl çeşitli yazı atölyeleri düzenleniyor. Oditoryumda ise, konferanslar organize ediliyor, konserler veriliyor ve filmler gösteriliyor. Oditoryumun bitişiğindeki 150 m²’lik mahzen, oditoryumun fuayesi ve aynı zamanda bir sergi alanı olarak da kullanılabiliyor. Geçici sergi alanlarının çıkışında sanat, tarih, edebiyat, felsefe, çizgi roman, çocuk edebiyatı gibi konularda yaklaşık 5.000 kitabın bulunduğu bir kitabevi açıldı. Mutfak bölümü eğitim atölyeleri olarak kullanılıyor. Avlu ve ana binanın altında kalan alan ise depolar, atölyeler ve ısıtma, havalandırma gibi altyapı tesisatları için kullanılıyor. Son olarak 2008 yılında konağın ahırları resepsiyonlar, toplantılar ve çağdaş sergiler için ideal olan 120 m²’lik güzel bir alana çevrildi. Böylece tarihî bir bina, sergi alanları ve eğitim ve araştırma tesisleri ile donatılmış dinamik, yenilikçi, yüksek performanslı bir müzeye dönüştürmüş oldu.


Kalıcı koleksiyon
MAHJ Müzesi’nin koleksiyonunda 12.000’den fazla eser ve çok sayıda arşiv belgesi bulunuyor. Kalıcı koleksiyonda bulunan 600 sanat eseri, Avrupa ve Akdeniz bölgesindeki Yahudi toplumların Orta Çağ’dan bu yana olan tarihini gösteriyor. Birçok topluluğun ritüellerine ve tarihine tanıklık eden, Geç Antik Çağ’dan Holokost’a kadar Fransa’daki Yahudi varlığını vurgulayan ve Özgürlük ve Dreyfus Olayı gibi önemli dönemlere ve olaylara odaklanan başyapıtları içeriyor. İtalya ve Amsterdam’daki Yahudi kültürünün zenginliğini ve Orta ve Doğu Avrupa, Levant ve Mağripteki Yahudi dünyasını gösteriyor. Bu koleksiyonda başta Chagall, El Lissitzky, Kikoïne, Modigliani ve Soutine olmak üzere, çağdaş resimleri ile 20. yüzyılın “Ecole de Paris” akımının ressamları, seramik heykelleri ile Georges Jeanclos, Purim bebekleri ile Michel Nedjar gibi daha birçok ünlü sanatçı yer alıyor. Müze, kalıcı koleksiyonunu tanıtmak için İngilizce rehberli turlar ve Marais yürüyüş turları düzenliyor.
Yeni eserler edinirken kütüphane, geleneksel Yahudi sanatına (dinî sanat, el yazmaları, sinagoglar, mezar sanatı) ve Modern Çağ Yahudi sanatına (müzik, edebiyat, performans ve görsel-işitsel sanatlar) odaklanıyor. Eğer Yahudi temasını işlemişlerse, Yahudi olmayan sanatçıların eserleri de burada sergilenebiliyor.
Fransa, İsrail ve ABD’den sonra en büyük Yahudi topluluklarından birine sahip olmasına rağmen, bu müze kurulana kadar Yahudilik Fransa’nın ulusal müzelerinde temsil edilmiyordu. MAHJ, 1998’deki açılışından bu yana, kültürlerarası bir diyalog başlatarak her türlü ayrımcılığa karşı mücadele etmek için çalışırken, Yahudi sanatını ve tarihini geniş toplumlara tanıtıyor.

Kaynakça:
https://www.mahj.org/fr