EZOTERİZM
Su perileri tarafından temsil edilen, bataklık ve sulak alanlarda yetişen lotus, çamura rağmen, kirlenmeden çiçek açar. Üstüne konan her toz zerresini, yapraklarını sallayarak ustalıkla üstünden atma becerisine sahiptir. Bunun için yağmur damlalarını kirli bölgelerine yönlendirir. Kökleri çamuru ve karanlığı çok iyi tanısa da çiçeği her zaman pırıl pırıldır. Bu özellikleri sayesinde lotus birçok gelenekte, saflık, güzellik, dayanıklılık, yeniden doğuş sembolü olarak tanınır.
Lotus çiçeği ile insanın doğası arasındaki benzerlik ilham verici ve yol göstericidir. Yaşama bağlılığı, güzelliği, dirayeti, kararlılığı, umudu aynalar. Lotus her türlü zorluğa rağmen temiz olarak ayakta kalma çabasının ifadesi, hatırlatıcısı gibidir. Bütünün içindeki rolünü ve hizmetini en anlamlı ve gerçek şekilde sunan varoluş biçimlerinden biridir.
Antik döneme ait kültürlerde, bazı bitkilere kutsal anlam yüklenmiş ve onlar sembolleştirilmiştir. Lotus başta Eski Mısır, Hint, Çin ve Japon olmak üzere, birçok gelenekte hayatın içinde ve sanatta yaşamaya devam edip değerlerimize anlam katar.
Lotus, nilüfergiller ailesinden bir bitkidir. Lotus ile nilüfer çiçeğinin birçok özelliği benzemekle birlikte, nilüfer çiçeği en fazla 20 cm büyürken, lotus bitkisinin boyu 3 metreye dek ulaşmaktadır.
Lotus çiçeğinin kendi, bir mandaladır (meta veya mikro kozmosu gösteren şekiller) ve fiziksel evreni simgeler.
Lotusun, merkezinde bir ‘Dünya Dağı’ olan Meru Dağı’yla tasvir edildiği geleneklerde, “Yer” ile spritüal “Gök” arasındaki bağlantı anlatılır.
Lotusun suda yüzüşü, maddi âleme takılıp kalmamayı ve gelip geçici hazlardan etkilenmeden hayata katılmayı, bağlılıkları aşabilmeyi betimler. “Dünyada yaşamak, fakat dünyaya ait olmamak” şeklinde ifade edilir.
Ünlü araştırmacı James Churchward’a göre lotus çiçeğinin sembol olarak kullanıldığı ilk uygarlık on binlerce yıl önce var olduğu düşünülen yitik Mu uygarlığıdır. Araştırmacı başta Nakaal tabletleri olmak üzere pek çok eski belgede lotus çiçeği ile karşılaşmıştır.1
Hinduizm’de lotus çiçeğinin anlamı
Lotus çiçeği Hinduizm’de kutsal kabul edilir. Lotus, âlemin yaratılmasıyla ve maddenin varlık haline gelişini açıklayan bir sembol olarak kullanıldığında, genellikle ilah Vişnu’yla tasvir edilir. Bu tasvirde, Vişnu tezahür âleminin kökeni olan karanlık ilksel sular üzerinde uyurken, göbeğinden, açmış tacı Brahma’yı içeren bir lotus çıkar ki bu, merkezi ruhsal kudret sayesinde âlemin oluşmasını ifade eder. Lotus goncasının, yaratımın kökeni olarak kullanımına Mısır’da da rastlanır.
Budizm’de lotus çiçeğinin anlamı
Üzerinde Sakyamuni Buda’nın tahtı olan lotus, onun yüksek tabiatını, yani karakterini simgeler. Buradaki lotus, insanın ulaşması gereken saflığı, “dünya çamuru”na bulanmamış, cahilliğe bürünmemiş ve aydınlık olan öz varlığını, hakiki doğasını simgeler. Tasvirde lotusun merkezinde bir mücevher varsa, bu mücevher, dharma (İlahi Yasalar, hakikat, vazife) ve nirvana (“kurtuluş”) ile ilgili bir anlam taşır.2
Lotus Buda’nın en yüksek öğretilerinden biri olan “Sekiz Aşamalı Yol”un ilkelerini oluşturur. “Sekiz-Aşamalı-Yol” Buda’nın dukkhadan (acı, tatminsizlik) kurtulmak için önerdiği bir yol, bir süreçtir.
Bilgelik
- ·1-Doğru Anlama/Güzel Görüş: Gerçeği görme, doğruyu olduğu gibi kavrama.
- ·2-Doğru Düşünme/Güzel İstek: Arzuya direnme, öfke ve nefrete direnme, zarar vermeme, merhametli olma.
Etik (Ahlaki) ve Doğru Davranış
- ·3-Doğru Konuşma/Güzel İfade: Yalan konuşmamak, incitici söz söylememe, boş konuşmama.
- ·4-Doğru/Güzel Davranış: Canlılara zarar vermemek, hırsızlık-kandırma gibi şeylerden uzak durmak, dürüst olmak
- ·5-Doğru/Güzel Geçim: Gelirini düzgün şekilde sağlamak ve doğru işlerde çalışmak.
Konsantrasyonsuz-Disiplin veya Zihinsel Gelişim
- ·6-Doğru/Güzel Çaba: Doğru olmayan halleri engellemek, doğru hallerin ortaya çıkmasını sağlama ve onları koruma.
- ·7-Doğru Farkındalık/Güzel Düşünce: Bedenin, duyguların, zihnin anlaşılması.
- ·8-Doğru Odaklanma: Belirli bir noktaya zihnin yönlenebilmesi. (Meditasyon bu amaçla kullanılır.)3
Budizm’de sekiz dilimli yol
İnsan bedeninde bulunan ve “çakra sistemi” olarak adlandırılan enerji merkezlerinden omurga hattı boyunca dikey olarak sıralanan yedi ana çakra, her bir çakrayı temsil eden değişik sayıda yaprağa sahip “lotus insan” ile “lotus çiçeği”nin benzerlikleri lotus çiçeği ile sembolize edilir. Başın üst kısmında bulunan tepe çakrası (taç çakra) bin yapraklı lotus ile gösterilir. Bin yapraklı lotus ruhani aydınlanmayı temsil eder. Her bir taç yaprağının açılması, aydınlanma yolunda bilincin açılmasının ifadesidir ve tam açılması aydınlanmanın göstergesidirBazı Doğu öğretilerinde “içsel bilinç” kalbin ortasında yer alan lotus çiçeği ile sembolize edilir. Bu aynı zamanda “içimizdeki lotus çiçeği” olarak da ifade edilir. “Kalbin lotusu” evrenin bilinci ile bağlantılı olan sınırsız, sonsuz ve her zaman her yerde var olan bilincin de merkezidir. İnsan spritüal yolculuğunda içindeki lotus çiçeği ile buluşur ve onun rehberliğinde kendi aydınlığına doğru yürür, bedenini, dilini ve zihnini arındırır...
“Bilincin çiçek açması için, içinde büyüdüğü çamura ihtiyacı var.” Eckhart Tolle
Lotus meyvesi olgunken çiçek açar. Bu nedenle Budistler, lotusun geçmişin, şimdinin ve geleceğin bir aradalığının bir ifadesi olduğunu düşünmüştür. Buda her şeyin -geçmiş, şimdi ve gelecek; cennet ve cehennem; uzay ve zaman; zengin ve yoksul; ucuz ve değerli- eşit olduğunu vurgulamıştır.
Eski Mısır kültüründe lotus
Eski Mısır’da lotus bitkisinin, hayatın her alanında ön plana çıktığı ve önemli bir sembol olarak kullanıldığı dikkati çekmektedir. Mısır kültüründe lotus çiçeği, gün ışığıyla beraber yapraklarını açmasından dolayı, güneşi ve yeniden doğuşu temsil etmektedir. Aynı zamanda Eski Mısırlılar lotus çiçeğini ölümle ilişkilendirmiştir. Yani ölen insanların yapılacak bir büyüyle lotusa dönüşebileceklerine ve yeniden doğabileceklerine inanmışlardır. Mısır sanatında lotus, mimaride, duvar resimlerinde, pişmiş toprak ve metal eserlerde yaygın olarak betimlenmiştir. Hem gündelik hayatta hem de kutsal törenlerdeki eşyalarda yaygın olarak kullanılmıştır.
Önemli bir sembol haline gelmiş ve sanatta çok sevilerek kullanılan lotus, Mısır’dan Fenike’ye, Mezopotamya ve Perslere, daha sonraları Grek ve Romalılara geçmiştir. Grek mitolojisinde, “lotus yiyenler”den söz edilmektedir. Homeros, Odysseia IX’da lotus yiyenleri anlatır. Ünlü Odysseia (Odissia) destanında bu çiçeklerden yiyenlerin arkadaşlarını ve evlerini unuttuğuna ilişkin hikâyeler anlatılır. (https://kazete.com.tr/makale/lotus-yiyenler.._780)
Çin kültüründe lotus
Lotus, Çin’in 10 önemli çiçeğinden biri olup, Çin folkloru ve simgelerinin neredeyse en önemli bitkisidir. Saflığı, bilgeliği, ahengi ve ruhsal aydınlanmayı simgeler.
Japon kültüründe lotus
Saflığın, ahlakın ve maneviyatın sembolüdür.
Türk kültüründe lotus
Türk kültüründe lotus çiçeği motifi, özellikle mimari alanda, Mimar Sinan’ın tasarımlarında kullanılmıştır.
Yoga ve Meditasyon geleneğinde “Lotus Oturuşu” (Padmasana)
Bacaklar, taç yaprakları gibi iç içe geçirildiği için bu oturuşa “lotus oturuşu” adı verilmiştir. Hem Hindu hem de Budist öğretilerinde ayak tabanının karşıya gösterilmesi ayıp karşılandığı için, tapınaklarda ve meditasyonlarda lotus pozisyonu kullanılır.
Bir Budist tapınağına girildiğinde, “lotus pozisyonunda” oturmuş gülümseyen bodisatvalarla karşılaşılır. Bu, saygının ifadesidir.
Lotusun Budizm’de anlamı çiçeğin rengine göre değişir:
Beyaz lotus: Zihnin saflığı, dinginlik ve huzur
Pembe lotus: Aydınlanma ve maneviyat
Kırmızı lotus: Sevgi, tutku, merhamet ve şefkat
Mavi lotus: Bilgi ve bilgelik
Mor lotus: Budizm ritüellerine saygı
Lotusun faydaları
Çiçek açmış lotus huzur verir.
Çok güzel bir kokusu vardır. Yağından elde edilen kokuların sinirleri yatıştırıcı, sakinleştirici ve uyku getirici bir etkisi olduğu söylenir.
Yüksek oranda C vitamini içerdiğinden güçlü antioksidan özellikler gösterir.
Lotus çiçeği mikroplara karşı etkilidir.
Su içinde ekolojik dengeye destek olur. İyi bir temizleyicidir, kökü sudaki mikroorganizmaları temizler.
Firavunlar döneminde afrodizyak olarak kullanılmıştır.
Dipnotlar
2 www.kosmosmacerası.com
3 www.fibiler.com
