Haber fotoğrafı: Füruzan - Ferize Çerçi (29 Ekim 1932 - 11 Şubat 2024)
“Parasız yatılı imtihanlarının çocukları hep erken gelir. Hiç gecikmezler.”
Füruzan
Beni en çok etkileyen yazarlardan birini, ortaokul sıralarında ailemden duyarak okumaya başladığım, ‘Parasız Yatılı’ ile Sait Faik Hikâye Ödülü’nü kazanan ilk kadını, Ülkü Tamer’in “çağdaş bir klasik” olarak tanımladığı bu kitap ile adını kalbime kazıyan, hikâyeciliğin üstadını, Füruzan’ı 91 yaşında kaybettik.
Eline ne geçerse okuyan bir çocuk
Asıl adı Ferize Çerçi idi, küçük yaşta babasını kaybetmiş ve ilkokul sonrasında eğitimini devam ettirememişti. Kendi deyişi ile çocukluğunda, “eline ne geçerse okuyan bir kitap düşkünü”ydü. Röportajlarında hayatından kısaca bahseden ve kitaplarında da özgeçmişini sınırlı tutan yazar, güçlü gözlem yeteneği, gerçekçi ve toplumsal olayları ustaca betimleyen kalemi ile özgün bir hikâyecidir. Büyük aşkla evlendiği çizer Turan Selçuk’tan ayrıldıktan sonra sadece “Füruzan” adını kullanır, kendi hikâyelerinde anlattığı kızlar, kadınlar gibi tek başına ayakta kalır.
“Sessizce yaşayanları” anlattı
Onun 1956 yılında başladığı yazılarında anlattıklarıyla ülkemizin sosyokültürel yapısına tanıklık ederiz. Köyden şehire göç, gurbet, işsizlik, kız çocukların okuyamaması, toplumda kadına düşen rol, emeğin sömürüsü, sınıf farklılıklarını, “dikkate alınanların çevresinde ya da uzaklarında sessizce yaşayanlar”ı anlatır Füruzan.
Sinematografik eserler
Eserlerini, bir tabloyu resmeder gibi yazar, “Kitap okurlarına ulaşana değin, resme olan eğilimimi hâlâ taşıyordum. Çizimlere yükleyeceğim, renkle vurgulayacağım görseli, sözcüklere aktararak edebiyatımı kurabilirim diye düşündüm” der. Böylece metinlerinin tiyatro ve sinemaya taşınmasının, senaryo yazma yeteneğinin, onun yazarlığının doğasından geldiğini görürüz: Benim Sinemalarım, Gecenin Öteki Yüzü, Ah Güzel İstanbul bu yeteneğinin en güzel örnekleridir.
Çok ödüllü bir yazar
Duru ve çarpıcı anlatımıyla hikâyelerini okurken gözlerimizi yaşartan, yüreğimizi burkan unutulmaz kitapların yazarı çok yönlüdür: roman, hikâye, röportaj, şiir, tiyatro, gezi, senaryo türünde eserler vermiştir. O, edebiyat dünyasında ne yapmış olsa çok iyi yapmış. ‘Kırkyedi’liler isimli romanı ile 1975 TDK Ödülü’ne layık görülmüş, öyküleri pek çok dile çevrilmiş, ‘onun sinemaları’ pek çok ödül almıştır.
Akim Sevgilim ve Veda
O güzel kalemini çok uzun süre bir kenara koyarak, sessizce yaşayan Füruzan bir veda gibi “Akim Sevgilim”i vefatından tam bir sene önce yayımlamıştır.
‘Benim için, yazdıklarımın tümündeki insanlara hep sevgiyle baktığımı, neredeyse olumsuzlayarak söyleyenler vardır’ diyen ve 11 Şubat 2024’de aramızdan ayrılan Füruzan bizlere sevgiyle bakmaya, sevgi dağıtmaya ve nesilleri eserleri ile etkilemeye devam edecek.
Kaynakça:
Füruzan’ın Hikâyeciliği Üzerine Bir Araştırma, Gülten Bulduker, Ankara, 2006
Yazar Füruzan'ın ardında bıraktıkları: ‘Umutlu ve iyimser bir tutum sergiledi’, Evrensel Gazetesi, Şeyma Akcan, 14 Şubat 2024
Sessizliğe ses veren yazar, Milliyet, 05.11.2008
