Kişinin gerçekte tanımadığı ünlülere veya sosyal medya karakterlerine karşı duyduğu duygusal yakınlığı tanımlayan ‘Parasocial’ (Parasosyal) kelimesi Cambridge Sözlüğü tarafından 2025’in kelimesi olarak seçildi. Bu terim, ünlüler, fenomenler ve yapay zekâ açısından tek taraflı, sağlıksız bağların artışına dikkat çekiyor. Bu kelime, bir kişinin hiç tanışmamış olsa da bir ünlüyü kişisel düzeyde tanıyormuş gibi hissettiği ilişkiyi (Parasocial Relationship, “PSR”) tanımlamak için kullanılıyor.

2016’daki “paranoid” kelimesinin ardından bir sıfatın Yılın Kelimesi seçilmesi ikinci kez oluyor ve Cambridge Sözlüğü bu yılın kelimesini şöyle tanımlıyor: “Birinin, tanımadığı ünlü biriyle, bir kitap, film, TV dizisi vb. karakterle ya da bir yapay zekâ ile kendisi arasında hissettiği bağla ilgili olan veya onu içeren…”

Bu terim, televizyon izleyicilerinin televizyon kişilikleriyle “parasosyal” ilişkiler kurma biçimini tanımlamak isteyen iki sosyolog -Donald Horton ve Richard Wohl- tarafından 1956’da ortaya atılmıştı. O tarihten bu yana, sosyal medya, insanların gerçek dünyada kişisel bağ kurmadıkları ünlüler, influencerlar ve çevrimiçi kişiliklerle parasosyal ilişkiler geliştirmesini teşvik etmeye devam ediyor.



“Parasosyal kelimesi 2025’in ruhunu yakaladı…”
Cambridge Sözlüğü Baş Editörü Colin McIntosh, kelimenin “2025 ruhunu yakaladığını” ve dilin nasıl değiştiğini gösterdiğini söyledi; “Parasosyal 2025’te çeşitli nedenlerle öne çıktı. Verilerimizden gördüğümüz üzere, bu yıl terime yönelik kamu ilgisi büyük ölçüde arttı: Hem Cambridge Sözlüğü’nde hem de Google’da yapılan arama sayıları birkaç kez zirve yaptı.”

McIntosh şunları da ekledi: “Dil açısından ilginç, çünkü akademik bir terimken sıradan insanların sosyal medya paylaşımlarında kullandığı bir sözcüğe dönüştü. Ayrıca, kamunun ünlülere ve onların yaşam tarzlarına duyduğu hayranlık yeni zirvelere ulaşmayı sürdürürken 2025’in ruhunu da yakalıyor.”

Parasosyal ilişkilerdeki yükseliş
‘Parasosyal’ teriminin kullanımı bu yıl hızla arttı. Özellikle bazı insanların yapay zekâ sohbet botlarıyla kurmaya başladığı bağlara ilişkin endişeler çoğalırken.

Cambridge Üniversitesi Deneysel Sosyal Psikoloji Profesörü Simone Schnall, parasosyal ilişkilerin yükselişinin, “hayranlığı, şöhreti ve yapay zekâ ile birlikte sıradan insanların çevrimiçi etkileşim kurma biçimini yeniden tanımladığını” söyledi. “Ayrıca, ChatGPT gibi yapay zekâ araçlarını ‘arkadaş’ gibi gören, onlardan olumlu telkinler alan ya da terapi yerine koyan çok sayıda insan varken parasosyal eğilimler yeni bir boyut kazanıyor. Bu, bir ilişki ve grup düşüncesi yanılsaması; üstelik gençlerin buna yatkın olabildiğini biliyoruz...” diye ekledi.

Kaynak: euronews.com (25 Kasım 2025)