2020 Nobel Edebiyat Ödülü’nü Amerikalı şair ve deneme yazarı, Louise Elisabeth Glück kazandı. Böylelikle, başladığı tarihten günümüze değin, Nobel Edebiyat Ödülü’nü kazanan 16. kadın oldu. 1966 yılında Nelly Sachs, 1991 yılında Nadine Gordimer ve 2004 yılında Elfriede Jelinek’ten sonra bu ödülü alan dördüncü Yahudi kadın da oldu. Jüri üyeleri onun “yalın güzellikle, bireysel varoluşu evrensel kılan, kusursuz şiirsel sesini” övdüler…
Glück’ün diğer ödülleri arasında, Pulitzer Ödülü (1993), Uluslararası Beşeri Bilimler Madalyası (2015), Ulusal Kitap Ödülü (2014), Ulusal Kitap Eleştirmenleri Birliği Ödülü ve Bollingen Ödülü (2001) bulunmakta. Glück ayrıca 2003 ve 2004 yılında ABD Şair Ödülü’nü de aldı.
Louise Elisabeth Glück 22 Nisan 1943’te New York’ta doğdu, Long Island’da büyüdü. Lisedeyken anoreksiya nevrozadan muzdarip olmaya başladı ve yıllar sonra hastalığın üstesinden geldi. Sarah Lawrance Koleji’ne ve Columbia Üniversitesi’ne gitti, ancak hastalığı nedeniyle mezun olamadı. Yazar olmanın yanı sıra, çeşitli akademik kurumlarda şiir öğretmenliği yaptı.
Glück genellikle otobiyografik bir şair olarak tanımlanır. Çalışmaları; duygusal yoğunluğuyla, kişisel deneyimler ve modern yaşam üzerine yoğunlaşabilmek için, sık sık mitoloji veya doğa imgelerinden yararlanmasıyla bilinir. Tematik olarak şiirleri, travma, arzu ve doğa üzerine yoğunlaşır. Bunu yaparken üzüntü ve izolasyonun açık sözlü ifadeleri ile tanınır hale gelmiştir. Akademisyenler ayrıca şiirlerinde, onun şiirsel kişilikleri ve otobiyografi ile klasik mit arasındaki ilişkiye odaklandılar.
Cambridge Massachusetts’te yaşayan Glück, Yale Üniversitesi’nde misafir öğretim üyesi. İkinci evliliğinden Noah isimli bir oğlu var…
Louise Glück, 12 şiir koleksiyonunu ve şiir üzerine birkaç cilt makale yayınladı. Çocukluk ve aile hayatı, ebeveynler ve kardeşlerle olan yakın ilişki, onun merkezî temalarıdır. Şiirleri yolculukları hatırlatır. Glück, şiirlerinde evrensel olanı arıyor ve bu konuda, eserlerinin çoğunda bulunan mitlerden, Tevrat motiflerinden ve klasik motiflerden ilham alıyor. Terk edilmiş, cezalandırılmış, ihanet edilmiş, Dido, Persephone ve Eurydice’in sesleri, evrensel olarak geçerli olduğu halde, kendi kişisel dönüşümlerinde takındığı maskelerdir.

“Faithful And Virtous Night”
Bir başka önemli başarısı da, Glück’ün Ulusal Kitap Ödülü’nü aldığı, son şiirlerinin toplandığı “Faithful and Virtous Night” (Sadık ve Erdemli Gece) adlı kitaptır. Okuyucu yine sesin varlığından etkilenir ve Glück, ölüm motifine olağanüstü bir zarafet ve hafiflikle yaklaşmaktadır. Anıları ve yolculukları hatırlatan anlatı şiirleri yazmaktadır…

Şiirleri üç özellikte birleşir: aile hayatı konusu, katı zekâ ve kitabı bir bütün olarak işaretleyen rafine bir kompozisyon duygusu. Glück, şiirlerinde sıradan diksiyonu nasıl kullanacağını bu şiirlerde anladığına da işaret eder. Aldatıcı doğal tonu dikkat çekicidir. Acı veren aile ilişkilerinin, neredeyse vahşice basit görüntüleriyle karşılaşırız. Şiirsel süslemelerin izi olmadan, samimi ve uzlaşmaz.

Denemeleri
Glück, denemelerinde Eliot’taki acil üsluptan, Keats’deki içten dinleme sanatından veya George Oppen’daki gönüllü sessizlikten alıntı yaptığında, kendi şiiri ile ilgili çok şeyi açığa çıkarır. Ancak kendi ciddiyeti ve basit inanç ilkelerini kabul etme isteksizliği ile diğer bir şair Emily Dickinson’a daha çok benzer.
Louise Glück, yalnızca yaşamın değişen koşulları ve hatalarıyla ilgilenmiyor, aynı zamanda ileri sıçramanın, derin bir kayıp duygusuyla yapıldığı radikal bir değişim ve yeniden doğuş şairi. Pulitzer Ödülüne layık görülen ve en çok övülen kitaplarından biri olan The Wild Iris (1992) “Kardelenler” şiirinde, kıştan sonra hayatın mucizevi dönüşünü anlatıyor:
dünya beni baskı altına aldığında, hayatta kalmayı beklemiyordum.
tekrar uyanmayı,
nemli toprakta vücudumun
tekrar tepki verebileceğini,
çok uzun zaman sonra ilk baharın
soğuk ışığında nasıl yeniden açılacağını hatırlamayı beklemiyordum
korkuyorum evet, ama aranızda yine
ağlamak
yeni dünyanın
ham rüzgarında.

“Belirleyici değişim” anının genellikle mizah ve keskin zekâ ile işaretlendiği de eklenmelidir. Vita Nova (1999) kitabı, şu sözlerle son bulur: “Hayatımın bittiğini ve kalbimin kırıldığını düşündüm. Sonra Cambridge’e taşındım.” “Vita Nova” başlığının ilham perisi Beatrice’nin kılığında yeni hayatı kutlayan Dante’nin klasik “La Vita Nuova”sına gönderme yapıyor. Glück’te kutlanan, daha çok parçalanmış bir aşkın kaybıdır.

“Faithfull And Virtious” şiirinden
gök yüzünde iki çam dalı
arasında aniden beliren küçük ışık,
ince iğneleri
şimdi parlak yüzeye
ve bu
yüksek, tüylü cennetin üzerine kazınan
havayı kokla. Bu beyaz çamın kokusu,
en yoğun olanı rüzgarın içinden estiğinde
ve
filmdeki rüzgarın sesi gibi aynı derecede garip çıkardığı ses
gölgeler hareket ediyor. Çıkardıkları
sesi yapan ipler. Şimdi duyduğunuz şey
bülbülün sesi olacak, kalp şeklinde
dişiye kur yapan erkek kuş
Bağlantılar değişiyor. Hamak
iki çam ağacının arasına sıkıca bağlanmış rüzgarda sallanıyor
havayı kokla. Beyaz çamın kokusu bu.
duyduğum annemin sesi mi
yoksa ağaçların içlerinden
hava geçerken çıkardığı ses mi?
çünkü
hiçbir şeyin içinden geçmeden hangi sesi çıkarırdı?

Şiir, iki çam dalı arasında beliren küçük ışıktan hareket eden gölgelere, kur yapan kuşlara, beyaz çam kokusuna kadar yoğun bir şekilde görseldir-ve sonra annesinin sesine ulaşırsınız. Belki de annenin sesi ya da ağaçların arasından geçen havanın sesidir. Şiir, bir filmdeki rüzgârın sesine bile atıfta bulunur. Tek başına bir rüzgârın değil sesine değil, bir filmdeki rüzgârın sesine.
İster romantik, maceralarla bitirme kararı, ister yurt dışından gelen ziyaretçiler, parkta oturan ve bir hikâye anlatan yaşlı bir kadın, bir babanın mezarını ziyaret etmek… Bu şiirlerin her biri sinematik çerçeveler, açık bir pencere. Glück adeta, birkaçı nesir şiirleri şeklinde yazılmış küçük, güzel filmler çekiyor. Şimdiki zamanı kullanması film kalitesine katkıda bulunur ve her şiiri okuduğunuzda, sanki o anda oluyormuş gibi anlatır.

Eserleri
İlk Doğan (1968), Marshland’deki Ev (1975), Bahçe (1976), Azalan Şekil (1980), Aşillerin Zaferi (1985), Ararat (1990), Vahşi İris (1992), İspatlar Ve Teoriler -şiir üzerine denemeler (1994), İlk Dört Şiir Kitabı (1995), Meadowlands (1996), Vita Nova (1999), Yeni Çağ (2001), Ekim (2004), Averno (2006), Bir Köy Yaşamı (2009), Şiirler - 1962-2012 (2012), Sadık Ve Erdemli Gece (2014), Amerikan Özgünlüğü: Şiir Üzerine Denemeler (2017).

Kaynaklar
Vikipedi
The Nobel Prize in Literature 2020-Bio-bibliography-Nobelprize.org
https//www.tweetspeakpoetry.com/every-day-poems-the-poetry-club/