Bir tarihçi titizliği ile Robert Schild, Burgazada’nın geçmişten günümüze taşınan gerçek yaşam öykülerini, sözlü tarih de diyebileceğimiz olaylarını ve unutulmaz anıları gözler önüne sererek biz okurlarını ikinci kez zamanda bir yolculuğa çıkartıyor...
Burgazada İç Limanı; 1930'ların başı (S. Çilenis)
“Burgazadalı Olmak, Bir Ayrıcalıktır” isimli yeni kitabınızda tekrar Burgazadası temasını kaleme aldınız. İkinci kez bu konuyu irdelemekteki düşünceniz neydi?
2021 yılında yayımlanmış ve gördüğü ilgi üzerine 2023’te ikinci baskısı yapılmış “Canlı Bir Etnografik Müze – Burgazadası” başlıklı kitabım bir yandan bu güzel adamızı tanıtırken, özellikle çok kültürlülüğünü irdeleyen 98 kişi ile söyleşiler içeriyordu. 35 yıllık bir Burgazadalı olarak, tabii ki neredeyse her gün karşılaştığım kimi adalılar ile bazı dostlarımı bu seçkiye katamamıştım. Bu konuda gelen bazı (sitem ve) taleplerin yanı sıra, ben de birçok kişiyi gözüme kestirmiştim, onlarla birlikte tarihe karışacak anılarını belgelemek için… Biliyorsunuz “sözlü tarih” çalışmaları, zaman ile bir yarış gibidir! İşte bu nedenle kimileri 50-60 yıl önce Yunanistan’a, Almanya ve Avusturya’ya, hatta Kanada’ya göç etmiş eski Burgazlılardan tutun, en genci 31 yaşında olan ve “Ada’yı Yaşatanlar” bölümünde karşınıza getirdiğim Burgaz’daşlarımın anı ve ileriye yönelik düşüncelerini de derlemek istedim.
Betül Özberk ve Robert Schild, Burgazada
Kitabınızda anılarına yer verdiğiniz kişileri hangi kıstasa göre seçtiniz? Bu seçimi yaparken ve kitabınızda gruplandırırken nasıl bir yöntem izlediniz?
Çok yerinde bir soru! İlk yönelim ortamı olarak “Biz de Burgazadalıyız” facebook grubunu seçtim ve orada yaptığım çağrılarım üzerine birçok değerli katılım sağladım. Ardından daha hedefli bir çalışma güderek, yukarıda değindiğim iki gruptaki Adalılardan katılım ricasında bulundum, yanı sıra “Sporcular” ve “Sanatçılar”, keza “Doğma-Büyümeliler” ile “Duayenler” Burgazadalıları ve Ada hakkında görüşlerini rica ettiğim iki yazar ile Ada’nın eski Aile Hekimini “Karşıdan Bakanlar” grubu altında irdeledim. Bence önemli bir tarih çalışması da, 1940’lardan günümüze dek esnaflar cephesinde oluşmuş köklü değişiklikleri ortaya çıkaran “Çarşı’da Dolaşırken” bölümünde 7 eski Burgazlı’nın anılarını toplamaktı…
Paylaştığınız anılar içerisinde size göre en ilginç olanı hangisiydi?
Aslında her anı, kendi çapında değerli ve ilginç sayılabilir… Ancak burada hoş bir rastlantıdan söz etmek istiyorum. Viyana’da söyleştiğim 87 yaşındaki Gottfried Reitinger, 1947 yaz aylarında İndos’ta kiracı oldukları evde çekilmiş ve komşuları Bayan Emily ile eşi Viron’u gösteren bir fotoğrafın kopyasını bana armağan etmişti. Bu görüşmeden birkaç hafta sonra, ilk kitabıma da değerli katkılarda bulunmuş olan Atina’daki “sanal” dostum Rea Konstantinidis’in gönderdiği, 1940’lardan kalma ve “İndos’ta kiraladıkları evin bahçesinde…” olarak tanımladığı bir fotoğrafa “…babam Viron ve annem Emilie” notlarını düşmüş olması, bende bir çağrışım yarattı. 
Solda ayakta Viron, sağda oturan Emilie Konstantinidis; 1940'ların sonları (G. Reitinger)
Her iki taraf ile yeniden görüştüğümde, Gottfried Amca’nın, o yıllarda henüz doğmamış olan sevgili Rea’nın anne-babasıyla eski komşu oldukları ortaya çıkacaktı! O günden bugüne, Rea ve Gottfried de “sanal” arkadaştır…
Kitabınızın ilk bölümünün oluşmasında Burgazada sakinlerinin katkıları nasıl oldu?
Kitap üzerinde çalışmalarım sürerken, 2023’ün son günlerinde bir Burgazadası WhatsApp grubunda Ayios Yoannis Prodromos Kilisesi’nin yanında bulunan, kısmen yıkık bir bina ile ilgili bir Youtube filmine rastladım... Bunun üzerine aynı grupta bir çağrıda bulunup, bu filmde binanın eski sahibi olarak belirtilen Bayan Hristina hakkında bilgisi olan var mı, diye sordum… Bu çağrımı yanıtlayan birçok eski Burgazadalı, bu hanımefendi hakkında çeşitli bilgiler paylaştı ve böylece, örnek bir imece sonucu Kiriya Hristina birden somut bir kişiliğe dönüştü, kitabımın da ilk bölümünü oluşturdu! Dahası, buradan hareketle, 2005 yılında Nedim Hazar dostum ile kotarmış olduğumuz Burgazada belgeselinde*, bu tarife çok uyan yaşlı bir “madam” ile yapılmış kısa bir söyleşiyi anımsadım ve onu kitabımın bu bölümüne kopyalayarak, belki de Hristina Çakalis’in ulaşılabilen tek fotoğrafını da belgelemiş olduk!
* Yakın Ada Uzak Ada Burgazada; belgesel film, 59 dakika (Yapımcı: Troya Medya), 2005
''Kolsuz Yoakim''in Plajı, 1950'ler - Y. Alkan arşivinden
