Yönetmen her şeyden birazdır, biraz yazardan, biraz aktörden, biraz editörden, biraz kostüm tasarımcısından...

“Hayatımda yaptığım her şeyi kazanmak istediğim için yaptım. Kazanma arzusu benim temel motivasyon güçlerime aittir. Ancak kazanmak oldukça yorucu, o yüzden her zaman aklıma gelen şey şu: Tamam, kazandım ama o kadar da değil. Bir dahaki sefere daha da zor olacak." Miloš Forman

"Operet kumpanyasının sahne arkası şehvetli kadınlık, ucuz kokular, menekşeler, terli vücutlar, güller, makyaj, ütülenen sert bağcıklar, naftalin topları, alkollü içecekler, kurabiyeler, terli taytlı bale ayakkabıları ve hafif idrar kokulu küçük eteklerin karışımı güzel kokuyordu ve hemen ait olduğum dünyanın bu olduğuna karar verdim."  


Bir delikanlı kadar genç, bir yaşlı kadar bilge Wolfgang Amadeus Mozart’ın hayat hikayesi: Amadeus

Sine-Yorum 100 Büyük Yönetmen Sineması” serisi için yaptığım listenin altıncı sırasındaki yönetmen Miloš Forman şov dünyasıyla ilk karşılaşmasını bu sözleriyle anlatıyor. Çekoslovak göçmeni, Amerikalı film yönetmeni, senarist, oyuncu ve akademisyen Miloš Forman 1932-2018 tarihleri arasındaki hayatını, önemli sinema ödülleri, kült filmler, sinizmle suçlanma (herkesi çıkarcı kabul eden, kişilere olumsuz düşünceler besleyen kimseye sinik ve bunu açıklamaya çalışan düşünceye sinizm deniyor) ve bolca travma yükleyerek yaşıyor. Kendisine En İyi Yönetmen Akademi Ödülü'nü getiren 1975'te çektiği Guguk Kuşu (One Flew Over the Cuckoo's Nest) ve 1984'te yönettiği Amadeus filmlerinin dışında bu ödüle aday gösterildiği The People vs. Larry Flynt filmi, yaptığı üç Çek filmi, Amerika'yı Amerikalılara hassasiyetleri olan bir yabancının gözlerinden göstermek amaçlı çektiği Taking Off ve Goya'nın Hayaletleri filmi sinema dünyasına Yönetmen Miloš Forman ismini iyice kazıyor.

Birkaç satırla Miloš Forman filmleri
Černý Petr (Maça Ası) ve Konkurs: 1960'lı yılların başındaki Çekoslovak sinemasında Miloš Forman'ın ilk filmleri olan Černý Petr (Maça Ası) ve Konkurs sosyalist sanat kavramının ifadeleştiği bir devrim olarak nitelendiriliyor. Bu durum Miloš Forman’ı Çek Yeni Dalgası'nın yükselen yıldızı haline getiriyor.
Taking Off: Miloš Forman ABD'deki bu ilk filminde, bir gencin evden kaçmasını ve ebeveynlerinin strip poker oyununda kıyafetlerini çıkarmasını konu ediyor. Yönetmenin bu filmi başarısız oluyor.


One Flew Over the Cuckoo's Nest (Guguk Kuşu) Türü: Psikolojik drama / Vizyon Tarihi: 19 Kasım 1975 / Süresi: 2 saat 5 dakika
Yönetmen: Miloš Forman / Senaryo: Ken Kesey, Lawrence Hauben, Bo Goldman, Dale Wasserman / Yapımcı: Saul Zaentz, Michael Douglas
Oyuncular: Jack Nicholson, Louise Fletcher, William Redfield, Michael Berryman, Peter Brocco, Dean R. Brooks, Alonzo Brown,
Scatman Crothers, Mwako Cumbuka, Danny DeVito, William Duell

One Flew Over the Cuckoo's Nest “Guguk Kuşu”: 1975'te Kendisine en iyi yönetmen dalında Oscar kazandıran One Flew Over the Cuckoo's Nest filmi ile Miloš Forman ilk büyük başarısını elde ediyor.
Hair: Yönetmen, 1979'da Broadway müzikalinden uyarlanan Hair'ı yönetiyor ama maddi açıdan pek bir şey kazanamıyor.
Amadeus: 1981'de Ragtime'ı ve sonrasında Doctorow'u yönetiyor. 1985'te Mozart'ın hayatını konu alan Amadeus'u yönetiyor ve bir Akademi Ödülü daha kazanıyor.
Man on the Moon: 1999 yapımı Komedyen Andy Kaufman'ın hayatını konu alan Man on the Moon filmdeki yönetmenliği Forman'a Altın Küre kazandırıyor.
Goya'nın Hayaletleri: Yönetmen Miloš Forman bu filminde Romantizm akımının önde gelen isimlerinden olan İspanyol ressam Francisco José de Goya y Lucientes’in resimlerinin ve sanatının izinde İspanya'nın kanlı dönemini, vicdanları sızlatan insanlık acılarını seyirciye yansıtıyor.
Miloš Forman’ın çalışmalarının, en çok satan kitap ve oyunların uyarlamaları yönünde ilerlediği sinema kayıtlarında geçiyor.


Goya’nın Hayaletleri

Sınırlarda gezinen kişisel yaşamı
Holokost yüzünden yetim kalan yönetmen Miloš Forman’ın annesi Anna Formanova, 1943'te Auschwitz'de ve babası olduğuna inandığı adam Rudolf Forman, 1944'te Mittelbau-Dora toplama kampında öldürülüyor. Forman, hayatının ilerleyen dönemlerinde biyolojik babasının Holokost'tan sağ kurtulan Yahudi mimar Otto Kohn olduğunu keşfediyor. Forman’ın, bu konuda gelen sorulara “16 yaşındayken toplama kamplarının görüntülerini görene kadar kendilerine ne olduğunu tam olarak anlamadığını söyleyerek” cevap verdiği de kayıtlarda yer alıyor.

Tiyatro yapımcısı olmak istiyordu
Miloš Forman, tiyatro yapımcısı olmak istediği için eğitim hayatını da bu çizgide yönlendiriyor. Poděbrady'deki King George yatılı okuluna gidiyor, burada arkadaşları Václav Havel, Mašín kardeşler ve gelecekteki film yapımcıları Ivan Passer ve Jerzy Skolimowski'yle tanışıyor. Prag'daki Sahne Sanatları Akademisi'nde senaryo yazarlığı okuyor. Çek sahne ve film yönetmeni, dünyanın ilk multimedya tiyatrosu olarak kabul edilen Laterna Magika'nın yaratıcısı, Yahudi mirası nedeniyle tiyatrodan kovulan Alfréd Radok'un da asistanlığını yapıyor ve 1968 yazında Amerika Birleşik Devletleri’ne gitmek üzere Avrupa’dan ayrılıyor.


Man on the Moon

Çek Yeni Dalgası'nın yönetmeni Miloš Forman
"Black Peter", "Loves of a Blonde" ve "The Firemen's Ball” isimli üç klasik komediyle komünist rejime muhalif duruş oluşturan Forman, 1960'larda oyuncu olmayanlarla da çalışıyor. Forman bu tarzda film yaparken “Tüm ekip eğlenmeli. Filmi belirli bir hafifliğe açmanın tek yolu bu" dediği bir stratejiyi uyguluyor.

İçgüdüleri fazla mı Çekçe?
"Yönetmen her şeyden birazdır, biraz yazardan, biraz aktörden, biraz editörden, biraz kostüm tasarımcısından" diyen yönetmen Miloš Forman başlangıçta içgüdülerinin fazla Çekçe olduğunu sonraları her halükârda çalışma tarzını değiştirdiğini ifade ediyor. Yönetmen, Jack Nicholson'ın başrol oynadığı filmi “One Flew Over the Cuckoo's Nest” için aslında göstermeye çalıştığının 1932’deki doğumundan1968'e kadar Çekoslovakya'da yaşadığı hayat olduğunu da itiraf ediyor.

Sine-Yorum’dan Miloš Forman sineması izleme önerileri
Goya’nın Hayaletleri ile Amadeus’u aynı pencereden ama tamamen farklı bakış açılarıyla dilimize “Guguk Kuşu” olarak çevrilen One Flew Over the Cuckoo's Nest’i de Çekoslavakya’daki yaşam hikayesini göz önünde bulundurarak izlemenizi öneriyorum. Yönetmen Miloš Forman’ı anlayabilmek için bulabildiğiniz her filmini izlemeniz size Forman perspektifi kazandıracaktır. Keyifli seyirler. Sine-Yorum’dan dostlukla...