Antik dönemin Mısır Medeniyeti 3.000 yıllık varlığı boyunca, günlük yaşama ışık tutan bir eser hazinesi bıraktılar.

Yaklaşık 3.000 yıl boyunca, Antik Mısır, Akdeniz dünyasının önde gelen uygarlığı olarak gelişti. Mirası; geride bıraktığı görkemli anıtlar, yazılı belgeler, sanat eserleri gibi çok sayıda nesneyle varlığını sürdürüyor. Arkeologlar ve bilim insanları, bu zengin bilgi hazinesinden eski Mısırlıların günlük yaşamlarının bir parçası olan öğeleri belirlediler.

Ölümden sonraki yaşamı ve evrenin kırılgan düzenini korumanın önemini vurgulayan bir kültürde, gündelik nesneler bile derin bir anlam taşıyabilirdi.

Sanat tarihi profesörü ve Memphis Üniversitesi Mısır Sanat ve Arkeoloji Enstitüsü Müdürü Lorelei H. Corcoran, “Eski Mısır’da sihir, maddi bir nesnenin pratik işlevi kadar yaşamın ayrılmaz bir parçasıydı” diye açıklıyor. “Bir nesnenin estetiği, Mısırlıların doğal dünyaya ve onun içinde var olan formların ve kalıpların doğuştan gelen güzelliğine dair keskin gözlemlerine dayanıyordu.”

Ek olarak, Mısır uygarlığının gelişimi, Mısırlıların tek bir yerde kalmalarını sağladı ve bu da onlara tasarım ve işçiliği ilerletme fırsatını verdi. Corcoran, “Çok ayrıntılı metal işleme teknikleri geliştirdiler” diyor. “Doğadan aldıkları bir çeşit güzellik estetiği ile güzel şeyler yarattılar.”

Nesneler bazen tasarımlarına dâhil edilen ince anlamlara da sahipti. Corcoran, örneğin yuvarlak ve oval bir aynanın şekli ve sapının, hem “ayna” hem de “yaşam” anlamına gelen bir hiyeroglif, ‘ankh’ oluşturduğunu belirtiyor. “Yani aynayı kullandığınızda bir nevi, hayatınızı yaşıyorsunuz.”

İşte Antik Mısır’da gündelik hayatın tanıdık parçaları olan 14 nesne:


New York’taki The Met Müzesi’nde sergilenen ‘Lotiform’ kadeh. İnsan, bitki örtüsü ve hayvan sahneleriyle yatay biçimde dekore edilmiş

Kadeh
Mısırlılar içecekleri için seramikten içki kapları yaptılar ve bazen de onları sanat eserine dönüştürdüler. New York’ta The Met Müzesinde sergilenmekte olan ‘Lotiform’ kadeh, insan, bitki örtüsü ve hayvan manzaraları ile dekore edilmiş. Corcoran, “Burada doğal dünyanın inanılmaz patlaması var” diyor.

Ayaklı Lamba
Mısırlılar evlerini aydınlatmak için kandilleri (temelde basit çanak çömlek veya taş kâseleri) kullandılar. Bundan ayrı olarak, bu kandiller, zemine konan yüksek sütunların üzerine yerleştirilirdi. Tapınaklar ve saraylarda, özel tasarlanan yüksek sütunların üzerine iri kandil kaplar yerleştirilirdi.

 

Washington DC’deki Ulusal Sanat Galerisi’ndeki “Tutankhamon Hazineleri”nde bulunan fildişi ve ahşap koltuk başlığı

Koltuk Başlığı
Antik dönemin Mısırlıları, yastık kullanmak yerine taş ve ahşap koltuk başlıkları kullandılar. Corcoran, “Temelde bir sapa ve ardından platforma bağlanan kavisli bir parçaya uzanıyorsunuz ve başınızı kavisli parçanın üzerine koyuyorsunuz” diyor. “Bu, başınızı yükseltir, serin tutar ve böcekleri uzak tutar.”

Ustura
Eski Mısırlılar hijyen konusunda çok endişeliydiler ve bitleri önlemek için saçlarını kısa kestirdiler ya da tıraş ettiler. Tahta bir sapa bağlı bir bıçağı olan bu ustura, bir kadın mezarında sepette bulundu. Met’in Mısır Eserleri Koleksiyonunda yer almakta.

Peruk
Peck’e göre Mısırlılar, hem kafalarını güneşten korumak için hem de sosyal sınıf veya rütbe göstermenin bir yolu olarak peruk takarlardı. Peruklar, muhtemelen ketenden yapılmış bir ağ tabanının üzerine insan veya hayvan kılı ve bitki lifi dolgusundan yapılırdı. Kadınlar, bayram kutlamaları için bazen daha gösterişli peruklar taksalar da, erkeklere göre daha basit saç stilleri olan peruklar giyme eğilimindeydiler.

Cımbız
Bir Mısırlının kişisel bakım ürünlerinin seti içinde cımbız da vardı. The Met’in koleksiyonunda, bunun gibi bir çift bakır alaşımlı cımbız da var.

Sandalet
William H. Peck’in 2013 tarihli ‘The Material World of Ancient Egypt’ adlı kitabına göre Mısırlılar sığır, keçi ve ceylan derilerinden yapılmış veya papirüs, ot gibi bitki malzemesinden dokunmuş ayakkabılar giyiyorlardı. Peck’e göre, deri olmayan sandaletler, modern parmak arası terliklere benziyordu ve ayak parmakları arasında bir kordonla sabitlenmiş bir kayış vardı. Kraliyet seçkinlerinin üyeleri, Firavun Thutmose III’ün kraliçelerinden birine ait olan bu altın sandaletler gibi daha süslü sandaletler giyerlerdi.

Takılar
Mısırlılar genellikle tanrılar, kutsal hayvanlar ve farklı tasarımlarda renkli mücevherleri severdi. Peck, mücevherlerin kullanıcıyı, hastalıklara, kazalara ve diğer kötü olaylara karşı sihirli bir şekilde koruyacak muskalar olarak tasarlanmış olabileceğini yazıyor. Bu ametist ve altın bilezikler ve halhallar kaplan ve aslan pençelerine sahiptir.

Renkli yünlerle işlenmiş çoraplar, başparmak ayrı tutulmuş. Muhtemelen parmak arası sandaletlerle giyme amaçlı, National Museum - İskoçya

Çorap
Mısır’ı sıcak bir yer olarak düşünsek de, sabahın erken saatlerinde ve akşamları sıcaklıklar düşer ve eski Mısırlıların ayakları görünüşe göre üşürdü. Geniş bir Mısır objeleri koleksiyonuna ev sahipliği yapan İskoçya Ulusal Müzeleri, Antik Akdeniz Baş Küratörü Dr. Margaret Maitland’a göre bu çizgili yün çorap çifti sandaletlerle giyilmek üzere tasarlandı.

Parlatılmış bakırdan ayna, M.Ö1550-1069

Ayna
Görünüşe göre Mısırlılar dış görünüşlerine çok önem verirlerdi -örneğin hem kadınlar hem erkekler makyaj yaparlardı. İskoçya’daki Ulusal Müze’nin koleksiyonunda bu tür aynalar yer almakta.

Küratör asistanı Dr. Daniel Potter, “Aynanın parlak bir bakır alaşımı, kendinizi net bir şekilde görmenizi sağlamak, net bir yüzey sağlamak için parlatılabilirdi” diye açıklıyor.  “Ayna için kullanılan Mısır terimlerinden biri, ‘yüzü gör’ anlamına gelir; mükemmel bir tanım! Bugün aynaları doğal görüyoruz, ancak aynaların onları korumak için ne kadar değerli olduklarını gösteren harika ahşap çerçeve örnekleri var.”

Ataların Büstü
Bu küçük kireçtaşı heykelcik, bir Mısır evinin duvarına yerleştirilmiş bir rafta tutulmuş olabilir. Maitland, Mısırlıların fotoğraf çekecek kameraları olmadığı için, büstlerin vefat eden akrabalarını hatırlamalarına yardımcı olduğunu söylüyor.

Silindirik saplı ahşap tokmak, M.Ö 1550-1069

Çekiç-Tokmak
Simetrik kulplu ve Konoid başlı bu ahşap alet, Mısırlılar tarafından kullanılan aletlere bir örnektir. Maitland, “Bu tokmak o kadar yoğun bir şekilde kullanıldı ki, dört tarafta ahşapta derin izler bıraktı; işçinin binlerce darbe vurmuş olması gerekiyor” diye açıklıyor. “Mısır’da kaliteli ahşap nispeten azdı, bu yüzden bu tokmağın ne kadar uzun süre kullanılmaya devam etmiş olması belki de şaşırtıcı değil.”

Not Kâğıtları
Tıpkı bazen eski kağıtlara çizimler yaptığımız veya not tuttuğumuz gibi, eski Mısırlılar da karalama tabletleri olarak, papirüs parçalarından daha kolay bulunan kireç taşı tabakalarını kullandılar. Potter, “İşte, bir maymunu palmiye ağacında kovalayan bir adamı veya çocuğu gösteren harika bir karalama çizim” diye açıklıyor. “Ortadaki figür, bir düşmanı yenerken kralın tapınak duvarlarında gösterildiği şekilde duruyor, bu yüzden çizen kişi biraz esprili şekilde çizmiş olabilir.”

 

Ahşap bir “Senat” oyunu tahtası ve oyun taşları

Masa Oyunu
Peck’e göre Monopoly ve Risk’ten binyıllar önce, masa oyunları Mısır’da popüler bir eğlenceydi. Popüler bir oyun olan ‘SENAT’, taşlarını kaç kere hareket ettirebileceklerini belirlemek için sopa atan iki kişi tarafından oynamak üzere tasarlandı. Parçaların bir tahtanın üzerinden geçişi aynı zamanda öbür dünyaya yolculuk için bir metafor işlevi gördü ve mezar duvarlarında tasvir edildi.

Kaynak:
https://www.history.com/news/ancient-egypt-objects?cmpid=email-hist-inside-history-2022