Haber resmi: Edward Hopper, "Automat" (1927)
ABD’de 1 Ocak günü, 95 yıl önce yaratılan sanat eserlerinin fikri mülkiyet haklarının sona erdiği ve bu eserlerin izin, lisans veya ücret olmaksızın yeniden kullanılabildiği ‘Kamu Malı Günü’dür. Başka bir deyişle, bu sene 1 Ocak’tan itibaren, 1927 yılında yapılmış herhangi bir eser ABD’de artık kamu malı sayılıyor.
Böylelikle, bir dizi ikonik sanat eseri de artık bu kategoriye girmiş oldu. Örneğin: Edward Hopper’ın imzasını taşıyan, restoranda kahve yudumlayan bir kadının portresi olan ünlü Automat (1927); ya da, Georgia O’Keeffe’ye ait şiirsel Black Abstraction (1927) …
Yine 1927 tarihli, René Magritte’in başyapıtı The Menaced Assassin ve Belçikalı sanatçının aynı yıl ürettiği The Meaning of Night ve Le Jouer Secret.
René Magritte, "The Menaced Assassin" (1927)
Bu listeye sürrealist sanatçılar da dahil. O zamanlar 23 yaşında olan Salvador Dalí, dokuz aylık askerlik görevinden yeni dönmüştü ve tersyüz edilmiş gibi görünen bir insan elinin bir çift geometrik topun üstünde olduğu bir soyutlama olan Apparatus and Hand’i (1927) bitirmişti. Bu arada Yves Tanguy, Mama, Papa is Wounded’a son rötuşlarını yapmıştı (1927).
Pablo Picasso The Painter and Model’i (1927), Max Beckmann ise Self-Portrait in Tuxedo’yu tamamlamış (1927), Joan Miró yapıtlarına Blue Star’ı (1927) eklemişti ve Wassily Kandinsky Hard in Soft (1927) adlı eserinde bir dokunsallık ve müzikalite duygusu aramıştı.
Charles Sheeler, Criss-Crossed Conveyors, River Rouge Plant, Ford Motor Company (1927)
Tablolardan başka, kayda değer fotoğraflar da 95 yıl önce hayat buldu. Charles Sheeler, belki de en iyi bilinen fotoğrafı olan Criss-Crossed Conveyors, River Rouge Plant, Ford Motor Company’yi (1927) çekerken; Ansel Adams, Monolith, the Face of Half Dome (1927) ile A Grove of Tamarack Pine’ı (1927) da içeren bir koleksiyondan oluşan baskılarının ilk düzgün portföyünü yayınladı.
Yukarıda saydığımız ve diğer pek çok sanat eseri, bu yıl ilk kez ABD’de ‘kamu malı’ olarak tanımlandı. Ancak, elbette resmin kendisi değil, yeniden kullanım hakkı herkesin oldu. Yani bir cinayet romanı yazıp kapağına Belçikalı René Magritte’in The Menaced Assassin resmini koyarsanız kimse size hesap soramaz.
Avrupa’daki ülkelerin çoğunda ise, eseri yapan kişinin ölümünün üzerinden 70 yıl geçince telif hakkı kalkıyor. Afrika ve Asya’da ise bu süre 50 yıla düşüyor.
Kaynak:
https://news.artnet.com