Dünyanın bilinen en eski On Emir tableti, 18 Aralık 2024 Çarşamba günü yapılan bir açık artırmada 5 milyon dolardan fazla fiyata satıldı. Müzayede evi Sotheby’s taş tabletin, -onu bir İsrail kurumuna bağışlamayı planlayan isimsiz bir alıcıya- 5 milyon doların biraz üzerinde bir fiyata satıldığını bildirdi. Satış, uzmanların On Emir tabletinin menşei ve orijinalliği hakkında sorular sormasının ardından gerçekleşti.
Sotheby’s, tabletin yaklaşık 1.500 yıllık, geç Roma-Bizans döneminden kalma olduğunu belirtti. Müzayede evi, eserin 115 pound (yaklaşık 52 kg) ağırlığında, 2 feet (yaklaşık 61 cm) uzunluğunda olduğunu ve günümüzde Paleo-İbranice olarak adlandırılan İbranicenin eski bir versiyonuyla oyulduğunu söyledi.
Ünlü müzayede evi Sotheby’s, tabletin 1 ila 2 milyon dolar arasında satılacağını tahmin etmişti. Ancak Sotheby’s, 10 dakikadan fazla süren yoğun açık artırmanın ardından 5,04 milyon dolara satıldığını duyurdu. Müzayede evinin küresel kitap ve el yazmaları başkanı Richard Austin, yaptığı açıklamada, “Bu sonuç, eserin benzersiz önemini yansıtıyor” dedi. “Bu tabletin önünde durmak başka hiçbir şeye benzemeyen bir deneyim; bugün dünyamızı şekillendirmeye devam eden ortak inanç ve kültür köklerine doğrudan bir bağlantı sunuyor.”
Tableti 1943’te keşfeden Jacob Kaplan’a göre taş 1913’te, bugün İsrail’in güneyinde bulunan kıyıya yakın bölgede bir demiryolu inşası sırasında bulundu. Jacob Kaplan o dönemde bunun bir evde kaldırım taşı olarak kullanıldığını ve yazısı yukarı bakacak şekilde toprağa gömüldüğünü söylemişti. 1989’da ölen Kaplan, bulgularını 1947’de The Bulletin of the Jewish Palestine Exploration Society adlı bilimsel bir dergide yayınladı.
Tablet, 1995’te İsrailli bir antika satıcısına, oradan da Brooklyn’deki “The Living Torah Müzesi”ne ulaştı. Tableti, 2016 yılında koleksiyoncu Mitchell S. Cappell 850.000 dolara satın aldı ve 18 Aralık 2024 Çarşamba günü Sotheby’s-New York’ta sattı.
DePaul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Sanat, Müze ve Kültürel Miras Hukuku Merkezi yöneticisi Patty Gerstenblith, 5 milyon dolarlık satış fiyatını “dikkate değer” olarak nitelendirdi ve tabletle ilgili şüphelerin “ciddiye alınması gerektiğini” ekledi.
Dr. Gerstenblith 18 Aralık 2024 tarihli e-postasında şunları yazdı: “Yazıtın, belgelenmiş bir arkeolojik kazı sırasında keşfedilmiş olması gibi objektif olarak doğrulanabilir bir geçmişi yok. Öneminin onlarca yıl boyunca anlaşılmaması vs. dikkat çekici. Tevrat’la ilgili eşyalar antika pazarında genellikle yüksek fiyatlara satılmakta. Kaynağına ilişkin güvenilir olmayan belgelere sahip bu eşyaları satın alanlar, risk almaya istekli olabilirler.”
Kaynak:
The New York Times, 19 Aralık 2024
