Pascal Cotte’un araştırmaları
Asırlar sonra Leonardo da Vinci’nin Mona Lisa tablosunun gizemi hala tartışılıyor. Fransız bilimci Pascal Cotte 2004 yılında, Louvre Müzesi’ndeki Mona Lisa tablosu üzerinde incelemeler yapmış. 2016 yılında yayımlanan “Lumière on The Mona Lisa: Hidden Portraits” kitabında Cotte, Lumière teknolojisi ile 10 yıldan beri tablo üzerinde yaptığı araştırmaları anlattı.

“Lumière on The Mona Lisa: Hidden Portraits”

Bütün incelemeler dijital ortamda yapıldığı için, zarar vermeden bir tablonun en küçük katmanlarına kadar taranabiliyor ve orijinal eserde kullanılan pigmentler ve renkler ortaya çıkarılabiliyor. Cotte incelemelerde, resmin altında gizli, tamamen değişik bir silueti ve kompozisyonu gösteren farklı bir eskiz bulmuş. 2020 Ağustos’ta yayınlanan “The Journal of Cultural Heritage”daki raporda da belirtilmiş. BBC2 kanalında, sanat tarihçisi Andrew Graham-Dixon’un sunduğu belgeselde Pascal Cotte şu açıklamaları yaptı: “Tablonun tarama işlemi sonlandığında bulduğum portre, bugünkü Mona Lisa’dan değişikti. Aynı kadın değildi.”


Pascal Cotte ve Andrew Graham-Dixon

Cotte, mucidi olduğu 240 mega pikselli kamera sistemi ile, Delacroix, Gericault, David, Rubens, Rembrant, Picasso, Chagall, Van Gogh gibi sanatçıların eserlerinin de bulunduğu 1.500 tabloyu taramış. Cotte bu teknoloji ile, 19. yüzyıl eseri zannedilen “La Bella Principessa” tablosunun Leonardo’nun kayıp bir eseri olduğunu kanıtlamış.

Mona Lisa’nın kimliği
Mona Lisa tablosu dünyada önemini koruyan bir tablo. Halen 500 yıl sonra portrenin sahibesinin kimliği hakkında yapılan spekülasyonlar ve tartışmalar devam ediyor. Akademisyenler ve tarihçilerin değişik teorileri var bu konuda. Da Vinci’nin biyografisini yazan Giorgio Vasari, portrenin Floransalı tüccar Francesco di Bartolomeo del Giocondo’nun eşi Lisa del Giocondo’ya ait olduğunu ileri sürerken, Sigmund Freud gibi bazıları da, Leonardo’nun annesi Caterina’nın portresi olduğunu ileri sürdüler. Sanatçı ile modeli arasındaki hatlardaki benzerlik, üçüncü bir varsayımı ortaya koydu: Leonardo’nun kendi oto portresi olabileceği. Kadın kılığına girmesi sanatçının bir bilmecesi olabilir mi?

Leonardo da Vinci, Mona Lisa tablosuna 1503 yılında başladı ve 1509 yılında Fransa’da Ambroise Şatosunda öldüğü zaman bu tablo stüdyosundaydı. Muhtemelen sanatçı yıllar boyunca bu tablo üzerinde çalıştı ve resmin üzerinde zaman zaman ince sır katmanları ekledi. Rönesans’ın bu büyük sanatçısı “Kendinden şüphe etmeyen sanatçı bir yere varamaz” sözleri ile kendini çok iyi anlatıyor.


Andy Warhol’un Renkli Mona Lisalar tablosu

Mona Lisa tablosunun günümüzdeki yeri
Mona Lisa 20. yüzyılda, popüler kültürde, unutulmadı. Dadaizm akımının simgesi kabul edilen Mona Lisa’nın bıyıklı röprodüksiyonunu 1919 yılında Marcel Duchamp yaptı. 1963’te Andy Warhol’un Renkli Mona Lisalar tablosu epey ses getirdi. 1950 yılında Mona Lisa şarkısı Nat King Cole tarafından seslendirildi ve hakkında filmler yapıldı, kitaplar yazıldı. Arjantinli yazar Martin Caparros’un romanı “Valfierno”, tablonun Louvre Müzesi’nden 1911 yılında çalınışını anlatıyor.

Beş asırdan beri gerek güzel sanatlarda gerekse Kitsch sanatında insanların seyretmeye doyamadığı bu efsanevi tabloya göndermeler yapılıyor. Leonardo da Vinci’nin bu ölümsüz eseri, Dünya Sanatının mihenk taşı olmaya devam ediyor.