SELMİN ERK ile sıcak bir çay içtik…
Sakin bir kadın, içinde kopan fırtınaları sakinleştirmeyi başarmış.
Bir bilim insanı olarak tanıdığım Selmin Erk nefes, farkındalık, mindfulness konularının uzmanı olarak karşıma çıkıyor şimdilerde. Bu iki ayrı yol ve yol ayrımındaki çabalar ile günümüzü özgürce yaşamanın sırların konuştuk.

Öncelikle kısaca sizin tarafınızdan sizi tanıyalım
Kimya mühendisi ve eğitimciyim. 30 yıl kadar önce Transandantal Meditasyona başladım. Yıllar içinde çeşitli zihin yöntemleri öğrendim ve uygulamaktayım. Mindfulness eğitimlerine ilk kez 2011 ve 2013 yıllarında Harvard Tıp Merkezi’nde katıldım. 2014 yılında “Mindfulness in Schools” organizasyonunun Türkiye’deki ilk eğitimcisi oldum. Sonrasında Massachusetts Üniversitesi ve SIY (Google) Mindfulness eğitimlerini aldım.

2010 yılından bu yana meditasyon, özellikle mindfulness ve odaklı düşünme konusunda eğitim veriyorum.

İlk uzmanlığınız olan kimya mühendisliğinin size katkıları nelerdir? Bilime önem veren biri olarak kişisel gelişim konularını nasıl değerlendiriyorsunuz?
Kimya gibi bilim dalları, dünyayı anlamak için bir yöntem sunar. Bu yöntemi biz, kişisel gelişim için, zihnimizi anlamak için kullanabiliriz. Zihnimizin de işleyiş ilkeleri var. Böylece istediğimiz yönde daha kolay değişim sağlayabiliriz.


Yaşamınızda neden meditasyon ve mindfulness gibi kişisel gelişim konularına öncelik verdiniz?
Yıllar önce oldukça sıkıntılı bir dönem yoğun stres getirmiş, beden ve ruh dengemi bozmuştu. Bu yolculukta meditasyon huzur bulmama ve odaklanmama; şükran duygusu yaşamı takdir etmeme; düşüncelerimi, iç konuşmamı düzenlemek bakış açımı daha olumlu yönde yapılandırmama ve daha çok iç barışa kavuşmama yardımcı oldu.

Farkındalık - Mindfulness uygulamaları ile, olaylarla tepkilerimiz arasına bir farkındalık molası koymayı, sabrı öğreniriz. Anda mevcut olanı kabul etmeyi ve geçiciliği öğreniriz. Böylece ani tepkiler vermek yerine daha bilinçli davranabilir, olumlu seçimler yapabiliriz.

Her iki branşta da eğitmenlik yaptınız. Eğitim hakkındaki düşünceleriniz nelerdir?
Kimya, fen öğretmeniydim ve şimdi de meditasyon, mindfulness eğitmeniyim. İyi bir eğitim, farkındalık yaratır: Gerçekte kim olduğumuzu, bu gezegende neden var olduğumuzu anlarız. Doğayla bütün olduğumuzu kavrar, daha etkili yaşayabiliriz. Sadece bilgilenmek yetmez, önemli olan iyi yönde davranış değişikliği yaratabilmektir.

Kişisel gelişim kaynaklarından yararlanan insanların bir kısmı hayatlarını tamamen değiştirirken bir kısmında bu gerçekleşmez. Bir dizi eğitimlere katılır, kitaplar okuruz ama yaşam tarzımız değişmiyorsa sadece bilgilenmişiz demektir. Örneğin; bir kitabı okuruz, bir başkasına o kitabı anlatabiliriz ve siz anlattınız, onlar anladı, harika! Diğer yandan öğrendiğiniz bilgileri günlük hayatınızda uygulamak, içselleştirmektir. Değişim, tekrarla ve adım adım uygulayarak gelir.


Günümüzde “Secret” ve “Ferrarisini Satan Bilge” kitaplarından sonra bu tür konulara ilgi arttı. Fikriniz nedir?
İnsanlar daha iyi yaşamanın yolunu arıyor. Yaşamın kendisi gelişim ve büyümedir. Toprağa düşen bir tohum yüzlerce yeni tohum üretir. İnsan da daha sağlıklı, üretken, sevgi ve varlık içinde yaşama arzusundadır. Secret gibi bazı kitaplar, okurken iyi hissettirebilir, bu anlamda işimize yarayabilir. Kanıta, bilimsel verilere dayalı başka kitaplar ise bizi bilinçlendirir, bakış açımızı olumlu yönde değiştirir. Bir başka grup kitap da uygulama ağırlıklı olabilir, pratik günlük alıştırmalarla bize yol gösterir.

Nefes, olumlu düşünme ve farkındalık gibi konuların bu denli gündemde olmasının nedeni günümüz insanının daha çok stres yaşaması mı?
Stres yaşamın doğal bir parçası. Ancak atalarımızın yaşadığı zamanlara göre stres veren durumların niteliği değişti. Biliyoruz ki, insan zihni hikâyeler yazmaya çok eğilimli. Var olmayan durumlar için bizi korkutan, kaygılandıran hikâyeler yazar. Bu hikâyeler, gerçek sorunlardan daha çok stres yaratabilir. O düşünceleri görmezden gelmeyi seçmek ya da mücadele etmek uzun dönemde yararlı olmaz. Bunun yerine yaşamın zorluklarıyla daha kolay baş edebilmesi için zihnimizi eğitebiliriz. Kaçmadan, mücadele etmeden anda bulunmak bize alan açar. Olana bitene tepki vermek yerine yanıt vermenin yollarını bulabiliriz. Mindfulness- Farkındalık, bu konuda çok yardımcıdır. Stresle yapıcı baş etme yollarını öğretir.

Anda yaşamak kişinin kendisi için faydalı iken etrafı için de aynı derecede yararlı mı?
Birine verebileceğiniz en değerli şey, tüm varlığımızla, şefkatle o anda, yanında “var olmak”tır. Bu anda ilgimizi, dikkatimizi vermektir. İlişkilerimiz iyileşir çünkü ani tepki ve öfkeye teslim olmak yerine stres altında daha sakin kalabiliriz. İnsanları yargılamadan dinlemek gerçek ihtiyaçlarını fark etmemizi sağlar. Bizimle çalışmaktan memnun olurlar çünkü ılımlı ve verimli oluruz. Ayrıca çevremizde takdir edeceğimiz şeyleri de fark eder ve değerini biliriz. İlişkilerimiz güçlenir, biz güçleniriz.


Siz aynı zamanda bu konularda kitap yazdınız, insanlığa yararlı olmak için yaptığınız diğer çabalarınız nelerdir?
Şimdiki Zamanın İçinde - Mindfulness ve Dr. Şahika Erer ile birlikte yazdığımız Olumlu Düşünce El Kitabı, sosyal medya hesaplarımdan içerik üretiyorum, canlı yayınlar yapıyorum. Derneklerde çalışıyorum, amacım dünyanın daha huzurlu, daha barışçı bir yer olması.

Şimdi de size kısa kısa soru ve cevaplar bölümüne geçeceğim.

Sabah ilk kalktığınızda ne yaparsınız?
Evde rutin hayatın başlamasından 45 dakika erken kalkarım. Su içer, aynada kendime gülümserim. Bu süre, sakin bir zihinle biraz serbest yazma, şükran duygumu güçlendirme ve ilham veren şeyler dinleme ya da okuma zamanıdır.

Gece yatınca yine farkındalıkla ilgili neler yaparsınız?
Meditasyonumu gündüz saatlerinde ya da yatmadan önce yapmak bana iyi geliyor. Uykuya geçerken huzur veren bir kavramı nefesle beraber içimden sakince tekrarlamak de zihnimi dinlendirir. Şu da güzel oluyor: Sırtüstü uzanın. Ellerinizi iki yanınızda çarşafa koyun. Avuçlar çarşafa dönük, parmaklar serbestçe açık. Hayatınızda olduğu için şükran duyduğunuz 10 şeye hissederek teşekkür edin. Parmaklarınızla çarşafa dokunup sayabilirsiniz. Harika bir ruh haliyle uykuya dalmak için…


Zamanı düşününce, geçmiş bir zaman diliminde mi gelecek zaman diliminde mi yaşamak isterdiniz?
Ne geçmiş ne de gelecek, bu andaki gücümü en iyi şekilde kullanabilmek isterim. Şimdi, sonsuz olasılıklar barındıran tek andır. Bu an, yeniliklere açılmak, öğrenmek için en uygun zamandır. Bu andaki düşünce, duygu ve davranışlarımız geleceğimizi yaratır. Geçicilik, anı değerli kılar. Bu an, bir anda geçmiş olur. Her şeyin geçici olduğunu bilmek, yaşamımızdaki iyi şeylere saygı duymayı ve değer vermeyi öğretir. Bu farkındalıkla yaşamak, şimdinin gücüyle uyumlu olmaktır.

Günün en verimli saati sizce hangisi?
Araştırmalar sabah ile öğlen arasını zihinsel olarak en verimli zaman olarak gösteriyor. Benim için de böyle. Yürüyüşe öğleden sonra, akşamüstü çıkmayı tercih ediyorum.

Kendinize yaptığınız en cesur itiraf nedir?
Önyargılarımla yüzleşmek zorlayıcı olabiliyor. İnsan alıştığı düşüncelere tutunmaya eğilimlidir. Hâlbuki düşünceler sadece düşüncedir. Bunu kendimize hatırlatmalıyız. Artık şunu biliyorum: Hayatımda o sırada hangi durumdan memnun değilsem, dikkatle gözleyince arkasında bana hizmet etmeyen bir düşünce kalıbı bulurum. Bu düşünce alışkanlığını anladığım oranda bakış açımı değiştirebiliyorum. Böylece hayat bir adım daha keyifli olur.

Bir şeyleri değiştirme gücünüz olsa idi neleri değiştirirdiniz?
“Dünyada istediğin değişimin kendisi ol” sözüne inanırım. Ben kendi alışkanlıklarımı, düşüncelerimi değiştiremiyorsam başkasının ya da dünyanın değişmesini beklemem gerçekçi olur mu? Bu gezegende en etkili değişimi kendimde yapabilirim, en kolay kendi düşünce ve duygularımı yönetebilirim. Gerçekte kim olduğumuz, yaşamın ne olduğu konusunda çok daha büyük bir farkındalık sahibi olmak isterim. Böylece o düşünceleri dünya ile de paylaşabilirim ve belki birilerine destek verebilmenin sevincini yaşarım. Hayat böyle güzel.

Carpe Diem (Anı Yaşa)
1. Bir an durun.
2. Ayaklarınızın değdiği yeri hissedin. Bastığınız, oturduğunuz ya da uzandığınız yere verdiğiniz ağırlığı hissedin.
3. Dikkati nefese verin. Nefesi en çok nerede hissediyorsunuz, birkaç nefes izleyin.
4. Bu anın, burada ve şimdide olduğunuzun bilincinde olun bu gezegendesiniz ve nefes alıyorsunuz.

Birkaç dakikalık mola
1. Bir an durun ve birkaç nefesinizi izleyin.
2. Bedeni gözlemleyin. Değiştirmeye çalışmadan farkında olun. Herhangi bir gerginlik veya hassas bölge var mı? Nerede, ne hissediyorsunuz? Var olan duyguyu isimlendirin.
3. Yeniden birkaç nefesinizi izleyin.

Kaynak:
“Şimdiki Zamanın İçinde - Mindfulness”, Selmin Erk