Toplam 40 ülkenin katıldığı ve 25 ülkenin finale kaldığı 66. Eurovision’da bu sene Ukrayna birinci oldu. Kalush Orkestra grubu, “Stefania” adlı şarkı ile Ukrayna’yı temsil ederek sembolik bir kamuoyu desteğiyle jüri ve seyirci tarafından toplamda 631 puan aldı. Ukrayna’yı 466 puanla Birleşik Krallık takip etti. Üçüncü ise 459 puanla İspanya oldu.

Ukrayna, 14 Mayıs Cumartesi gecesi, (bir zamanlar evlerin yer aldığı harabelerden ve bir zamanlar şehirlerin bulunduğu savaş alanlarından çok uzakta) tüfekler, tanksavar silahları ya da Molotof kokteylleriyle hiçbir ilgisi olmayan, tamamen umut dolu sözler, folklorik dans hareketleri ve kültürel dayanışmanın Avrupa’daki sempati patlaması ile çarpıcı bir zafer elde etti.
Ukrayna’nın Eurovision galibiyeti karşısında mutluluğunu ifade eden Cumhurbaşkanı Zelenski, önümüzdeki yıl yapılacak yarışmanın, Rus işgalinin en acımasız saldırılarına maruz kalan, kuşatılmış liman kenti Mariupol’da gerçekleşmesini umduğunu söyledi: “Cesaretimiz dünyayı etkiliyor, müziğimiz Avrupa’yı fethediyor! Önümüzdeki yıl Ukrayna Eurovision’a ev sahipliği yapacak!”
Kalush Orkestrası’nın seslendirdiği “Stefania” adlı eser, grubun solisti Oleh Psiuk’un aynı ismi taşıyan annesi için yazılmış, işgalin başlamasının ardından da yeniden tasarlanmış rap-folk karışımı bir şarkı. “Bütün yollar yıkılsa bile, her zaman evimin yolunu bulacağım” dizelerini içeren şarkının sözleri günümüzde de yankı bulduğu için grup şarkıyı tüm Ukraynalı annelere yeniden ithaf etti. Pek çok Ukraynalı, üç aydır süre gelen savaştan sonra ihtiyaç duydukları psikolojik desteği, “Stefania” isimli şarkı sayesinde elde edilen zaferin sağladığını derinden hissetti.
Kiev’de yaşayan Mykola Latsiuk’a göre ise, grubun yarışmaya katılma kararı, elde ettikleri zaferden daha önemliydi. Grubu oluşturan altı müzisyen, savaş sırasında Ukrayna’dan ayrılmak ve İtalya’ya seyahat etmek için özel izinler almıştı.
Bu arada şarkı, Kiev ile Ivano-Frankivsk arasında sefer yapan bir trenin adında da yaşayacak. Demiryolu şirketinin başkanı, yarışmadan bir gün sonra yaptığı açıklamada, 43 numaralı trenin adının “Stefania Express” olarak değiştirileceğini ve tren Kiev, Kalush ve Ivano-Frankivsk istasyonlarına her geldiğinde şarkının çalınacağını duyurdu.
Oleh Psiuk’un (şarkıya adını veren) annesi Stefania, gittiği her yerde gördüğü ilginin ve fotoğraf taleplerinin kendisini şaşırttığını söyledi: “Başta, şarkıyı kendimle ilişkilendirmedim, benim için yazılmış olduğunu anlamadım. Bir hata yapıldığını ve aslında kastedilenin “Sasha” olduğunu ve isimlerin karıştırıldığını düşündüm.”
Psiuk’un kız kardeşi Iryna da, annesiyle birlikte izlediği yarışma gecesini şöyle anlattı: “Annem çok heyecanlıydı. Saat altı buçuğa kadar oturduk, basın toplantısını da izledik… Duygular had safhadaydı, küçük kasabamız Kalush’ın bu yıl Ukrayna’ya Eurovision’da zafer kazandıracağına pek inanmamıştık.”
Eurovision akşamı Oleh Psiuk, Mariupol’daki Azovstal çelik fabrikasının altında mahsur kalan savaşçıları kurtarmak için ateşli bir savunma yapmak üzere sahneden beyanatta bulundu, “Azovstal’a yardım edin, hemen şimdi” dedi. Yarışmayı düzenleyen Avrupa Yayın Birliği, açıklama yapmak için sahneyi kullanan gruba karşı herhangi bir işlem yapılmayacağını duyurdu: “Şu anda Ukrayna’daki derin duyguları anlıyoruz ve Kalush Orkestrası ile diğer sanatçıların Ukrayna halkına desteğini ifade eden yorumlarının siyasi olmaktan çok insani olduğuna inanıyoruz.”
“Stefania” isimli şarkı, büyük finalde yarışan 25 sanatçı arasında bahisçilerin favorisi oldu. Eurovision uygulaması aracılığıyla yapılan halk oylaması, sonuçta belirleyici oldu. 40 ülkedeki ulusal jürilerin oy kullanmasından sonra, İngiliz TikTok yıldızı Sam Ryder’ın yönlendirmesi şarkıyı yukarılara taşıdı.
Hayranlarının yolladığı 439 oy, bir Eurovision yarışmasında şimdiye kadar alınan en yüksek televizyon oyu sayısıdır. Psiuk, Ukrayna diasporasına ve dünyanın her yerinden Ukrayna’ya oy veren herkese teşekkür etti ve ekledi: “Zafer Ukrayna için çok önemli. Özellikle bu yıl…” Yarışma için İtalya’ya seyahat etmeden önce Psiuk, savaşın başlarında sosyal medyada kurduğu örgüt aracılığı ile, ihtiyacı olan insanlar için ulaşım ve barınak bulmaya yardımcı olmakta ve gönüllü olarak çalışmaktaydı.

Kaynak:
The Guardian